Sezamol właściwości, działanie i zastosowania

Budowa chemiczna i pochodzenie sezamolu

Wzór chemiczny sezamolu to C7H6O3. Sezamol jest lignanem, związkiem należącym do fitoestrogenów. To bardzo ważna cecha, ponieważ właśnie przez przynależność do tych związków, spożyty lignan w przewodzie pokarmowym przechodząc szereg przemian, staje się podobny do naszego, ludzkiego estrogenu, skąd bierze się jego działanie hormonoregulacyjne. Ma to szczególne znaczenie dla kobiet w okresie postmenopauzalnym. Lignany występują w roślinach i owocach, najwięcej tych związków możemy odnaleźć właśnie w nasionach sezamu czy siemienia lnianego.

Rola sezamolu jako przeciwutleniacza i antyoksydantu

W swojej budowie sezamol posiada grupę benzodioksolową, która pełni niezwykle ważną funkcję: wiąże wolne rodniki hydroksylowe (OH), składające się z jednego atomu tlenu i jednego atomu wodoru. (1) Są one bardzo niestabilne i chętnie przyłączają się do innych związków w organizmie, upośledzając ich działanie.

Słowem: to bardzo niebezpieczne wolne rodniki tlenu, które sezamol „wyłapuje” na swoją grupę benzodioksylową, tworząc 1,2 — dihydroksybenzen. Unieszkodliwia je!

Sezamol a inne lignany i fitoskładniki oleju sezamowego

Lignany wykazują cały szereg właściwości wspierających zdrowie, zwłaszcza u kobiet w okresie menopauzy, łagodząc jej objawy i wspomagając leczenie chorób, których ryzyko wzrasta właśnie w tym okresie. (23) Jakie jeszcze lignany znajdziemy w oleju sezamowym?

• sezaminę, 
• sezamolinę, 
• episezaminę. (2) 

Warto dodać, że sezamol powstaje przede wszystkim podczas produkcji oleju sezamowego, dlatego prażenie nasion sezamu odgrywa tutaj kluczową rolę i potrafi doprowadzić do niemalże 10-krotnego wzrostu tego fito składnika. (11) 

Ponadto występują w nim nienasycone kwasy tłuszczowe: 

• oleinowy, 
• linolowy. (12) 

A także również przeciwutleniające tokoferole.

Skład i właściwości oleju sezamowego Olini

Olej sezamowy Olini zawiera aż 17,3-19,7 mg/kg sezamolu (3) — cennego antyoksydantu! Jakie jeszcze ma właściwości? 

• jest tłoczony na zimno, 
• nierafinowany, 
• niefiltrowany, 
• czysty, 
• przepyszny — cechuje go delikatny, orzechowy smak. 

Może być podawany dzieciom, dodawany do sałatek czy spożywany wprost z łyżeczki. Może dodasz go do ramenu? 

Ponadto znajdziesz w nim także antyoksydacyjną witaminę E (tokoferole), nienasycone kwasy tłuszczowe: 

• kwas oleinowy — wpływający regulująco na poziom cholesterolu. Podnosi poziom cholesterolu HDL nazywanego potocznie dobrym, a obniża poziom LDL, cholesterolu nazywanego złym, 
• kwas linolowy — wspierający gospodarkę hormonalną i układ krążenia, także oddziałuje korzystnie na zachowanie odpowiedniego poziomu cholesteroli.

Różnice między olejem rafinowanym a zimnotłoczonym

Fitosterole, sezamina i lignany — synergiczne działanie z sezamolem

Fitosterole to sterole roślinne, czyli substancje konkurujące z cholesterolem o wchłanianie w naszym organizmie. Wykazują działanie przeciwnowotworowe przeciwko rakowi jelita grubego, piersi oraz prostaty. (20) Działają synergicznie z sezamolem i innymi lignanami: mają właściwości antyoksydacyjne i regulują poziom cholesterolu, co pozwala zmniejszyć ryzyko chorób sercowo — naczyniowych i niektórych nowotworów. W oleju sezamowym znajdziesz takie fitosterole jak: 

• kampesterol, 
• stigmasterol, 
• ꞵ—sitosterol. 

Lignany (sezamina, sezamol i inne) spożyte wraz z posiłkami w naszym układzie pokarmowym, metabolizowane są przez mikroorganizmy do enterolaktonu i enterodiolu, czyli fitoestrogenów mogących wiązać się z ludzkimi receptorami estrogenów. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza dla zdrowia hormonalnego kobiet.

Ogromny potencjał antyoksydacyjny sezamolu (współpraca Uniwersytetu Łódzkiego z Olini)

Wspomniana ochrona przed chorobami i różnymi dolegliwościami, wynikająca z przyjmowania lignanów, wynika często z ich antyoksydacyjnego potencjału. 

Dlatego tak ważne było uzyskanie, jak najwyższego stężenia sezamolu w oleju sezamowym Olini przy równoczesnym zachowaniu apetycznego aromatu i smaku produktu. Lignany są silniejszymi antyoksydantami niż witamina E czy kwas askorbinowy, dlatego było warto walczyć o olej sezamowy jak najwyższej jakości. 

We współpracy Olini z naukowcami z Uniwersytetu Łódzkiego powstał olej sezamowy, charakteryzujący się wysokim stężeniem sezamolu. 

Olejarnia do tej pory próbowała korzystać z różnych procesów technologicznych, aby wytłoczyć jak najlepszej jakości olej — pod względem zawartości sezamolu przy zachowaniu dobrego smaku. Przy użyciu metod naukowych zespół z Uniwersytetu Łódzkiego badał zawartość sezamolu w oleju, by wspólnie opracować jak najlepszą metodę otrzymywania tego produktu. W ten sposób udało się ustalić odpowiedni czas prażenia ziaren sezamu, jego temperaturę oraz konkretną metodę. Efekt? 

Olej sezamowy z zawrotną ilością przeciwutleniaczy!

Działanie przeciwutleniające i ochrona komórek

Ochrona komórek przed stresem oksydacyjnym spowalnia starzenie się organizmu. Właśnie dlatego antyoksydanty są przedstawiane jako substancje na długowieczność, przeciwstarzeniowe i promowane jako produkty anti—age w żywności i kosmetykach.

Właściwości przeciwzapalne i ich znaczenie dla organizmu

Sezamol ma regulujący wpływ na działanie cytokin zapalnych, a szczególnie cytokin IL—1β, IL—6, IL—8 i TNFⲁ. Działanie przeciwzapalne może mieć obiecujący wpływ na łagodzenie chorób i problemów związanych z układem trawiennym oraz metabolicznym. (4)

Potencjał antynowotworowy sezamolu

Badania nad sezamolem i innnymi lignanami dowiodły, że mogą to być związki interesujące pod względem hamowania rozwoju komórek nowotworowych i aktywowaniu ich apoptozy. 

Korzystny, antynowotworowy wpływ wykazywały między innymi przy nowotworach: 

• piersi, 
• krwi, 
• jelita grubego, 
• wątroby, 
• raka płuc, 
• prostaty, 
• skóry, 
• trzustki, 
• szyjki macicy. 

Wiązało się to z rozpoczęciem zaprogramowanej śmierci komórki (apoptozy) wywołanej przez sezamol względem komórek nowotworowych lub zahamowania ich proliferacji. (6, 9, 21, 22) W pracy MS Wu i in. [2019] czytamy, że potencjał antynowotworowy mają też inne związki występujące w oleju sezamowym, nie tylko lignany: także γ - tokoferol ma wpływ hamujący na rozrost komórek raka prostaty, a stężenie tego tokoferolu wzrasta po spożyciu sezaminy i oleju sezamowy generalnie. (21) Co pozwala wysnuć wniosek, że warto spożywać olej sezamowy i korzystać ze związków w nim zawartych.

Wpływ na układ sercowo-naczyniowy i poziom cholesterolu

Cholesterol dzielimy na tak zwany “dobry” czyli HDL oraz “zły — LDL. Lignany mają zdolność do obniżenia poziomu LDL, który to w nadmiarze prowadzi do powstawania miażdżycy i zapychania żył, co z kolei może wywołać udar, zawał lub chorobę niedokrwienną. 

Równocześnie, podnoszą poziom HDL, co stanowi dodatkowe wsparcie dla układu sercowo — naczyniowego.

Sezamol a zdrowie psychiczne i układ nerwowy

Kobiety przechodzące menopauzę ze względu na wahania hormonalne i zmiany zachodzące w organizmie mogą odczuwać przykre dolegliwości, takie jak lęk czy wręcz borykać się ze stanami depresyjnymi. 

Lignany, regulując poziom estrogenów, mogą złagodzić te objawy. 

Organizm ludzki jest bardzo złożony - spożywanie sezamolu w oleju sezamowym może mieć także pośredni wpływ na dobrostan psychiczny, dzięki poprawie zdrowia układu krwionośnego, hormonalnego, gospodarki lipidowej oraz potencjału antyoksydacyjnego i przeciwzapalnego. 

Poza tym lignany zmniejszają zapalenia mózgu i wpływają modulująco na neurotransmitery. (9)

Sezamol w pielęgnacji i kosmetyce naturalnej

Okazuje się, że olej sezamowy jest cennym składnikiem codziennej pielęgnacji skóry i włosów. Łatwo włączysz go do swojej codziennej rutyny, jeśli posiadasz go w kuchni!

Pielęgnacja skóry - działanie przeciwzmarszczkowe i regenerujące

Przeciwutleniający potencjał oleju sezamowego może być wykorzystywany w pielęgnacji skóry - zwłaszcza tej suchej, problematycznej lub dojrzałej, ze względu na działanie: 

• przeciwtrądzikowe, 
• antystarzeniowe, 
• antybakteryjne, 
• przeciwgrzybiczne, 
•  nawilżające, 
• kojące, 
• regenerujące, 
• ochronne (SPF około 4). 

Kluczem do zadowalających efektów jest regularność stosowania. Warto wykorzystać go także jako olejek do masażu.

Pielęgnacja włosów - odżywienie, porost i ochrona skóry głowy

Olej sezamowy możesz dodać do ulubionej maski do włosów lub odżywki. Dzięki niemu staną się one bardziej miękkie i błyszczące, co nada im atrakcyjnego, zdrowego wyglądu. Sprawdzi się także jako wcierka — stymulująca wzrost włosa. Przy okazji odżywki skórę głowy. Wcieranie warto połączyć z relaksującym masażem. Będzie to nie tylko okazja do odprężenia, ale i pobudzenia mikrokrążenia w skórze głowy. (16, 17) Chcesz się dowiedzieć, dlaczego jeszcze warto stosować olej sezamowy na włosy.

Działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze w kosmetykach

Lignany mają właściwości antybakteryjne szczególnie przeciwko bakteriom gram dodatnim (10), a niektóre także przeciwwirusowe. Może to służyć zarówno wspieraniu kuracji przeciwtrądzikowej, jak i przedłużać trwałość kosmetyku.

Sezamol w codziennej profilaktyce zdrowotnej

Sezamol i pozostałe lignany obecne w oleju sezamowym mogą stanowić nasze codzienne wsparcie w profilaktyce zdrowotnej.

Wsparcie w leczeniu cukrzycy i regulacji poziomu glukozy

Olej sezamowy bogaty w sezamol i sezamolinę wspomaga obniżenie poziomu cukru we krwi, co jest wsparciem dla osób borykających się z cukrzycą. (19) W przytoczonym już przeze mnie badaniu MS Wu i in. [2019] przeczytamy również, że sezamina wpłynęła hamująco na rozwój retinopatii cukrzycowej u myszy, co jest interesującym kierunkiem badań. (21)

Rola w odchudzaniu i metabolizmie tłuszczów

Olej sezamowy może być cennym składnikiem w diecie osób, które chcą powrócić do prawidłowej wagi. Wspominałam już, że kwas linolowy i oleinowy obecne w oleju sezamowym wspierają regulację prawidłowych poziomów cholesterolu HDL i LDL. To nie wszystko - olej ten ma niski (zerowy) indeks glikemiczny, a do tego redukuje stężenie trójglicerydów w osoczu. (13)

Wpływ na układ hormonalny, szczególnie u kobiet

Po menopauzie wydzielanie estrogenu zmniejsza się, prowadząc do różnych objawów: od pozornie niewinnych uderzeń gorąca, przez osteoporozę, lęki, depresję, problemy skórne, po groźniejsze choroby, takie jak choroby sercowo — naczyniowe.

Fitoestrogeny cieszą się zainteresowaniem badaczy pod kątem zmniejszania tych objawów i stanów zapalnych, bez równoczesnego ryzyka wystąpienia raka piersi i macicy powiązanego z terapią hormonalną. (9) 

Spożywanie sezamolu może załagodzić objawy menopauzy, wyrównując poziom hormonów, który został zaburzony przez okres przekwitania.