Olej z czarnuszki ma długą i bogatą historię stosowania w różnych kulturach na całym świecie. Pochodzi z regionu śródziemnomorskiego i Azji Zachodniej, gdzie od wieków był szeroko wykorzystywany zarówno w celach kulinarnych eksperymentów, jak i leczniczych. Stosowanie oleju z czarnuszki sięga tysięcy lat wstecz. Właściwości rośliny były cenione już przez starożytnych Egipcjan, którzy uważali je za dar od bogów i używali ich w różnych ceremoniach religijnych. Dlaczego olej z czarnuszki był i nadal jest tak ceniony?
Jego popularność wynika z niezwykle dobroczynnego składu. Olej ten zawiera cenne składniki, takie jak nienasycone kwasy tłuszczowe (w tym kwas linolowy i kwas oleinowy), flawonoidy, fitosterole oraz witaminy i minerały, które przyczyniają się do jego potencjalnych korzyści zdrowotnych. Na co pomaga olej z czarnuszki i kiedy warto po niego sięgać? Wzięliśmy pod lupę ponad 30 zastosowań tej rośliny i sprawdziliśmy, czy potwierdzają je badania. Z artykułu dowiesz się, jak zacząć stosować i jak dawkować olej z czarnuszki.
Spis treści:
- Czym jest olej z czarnuszki?
- Skład chemiczny oleju z czarnuszki
- Olej z nasion czarnuszki - dzialanie i właściwości zdrowotne
- Olej z czarnuszki siewnej - zastosowanie lecznicze
- Olej czarnuszki - dawkowanie
- Przeciewwskazania do picia oleju z czarnuszki
- Skutki uboczne stosowania oleju z czarnuszki
- Olej z czarnuszki w ciąży?
Czym jest olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki powstaje z rośliny o tej samej nazwie. Czarnuszka z łac. Nigella sativa (N. sativa), to jednoroczna roślina ozdobna (niewysoka, z białymi, niebieskimi lub różowymi kwiatami), jadalna (można jeść jej kwiaty, nasiona i pić tłoczony z nich olej) oraz zioło. Znana jest też jako: czarny kumin, czarny kminek czy kolendra rzymska. Pochodzi z południowej Europy, Azji Południowo-Zachodniej i Afryki Północnej. Nasiona czarnuszki są drobne i czarne, mają też intensywny zapach i ostry, korzenny smak. To właśnie z nich powstaje wyjątkowy olej o nieocenionych właściwościach. Wybierając dobry olej, należy zwrócić uwagę na kilka aspektów. Jednym z najważniejszych jest informacja o tłoczeniu na zimno. Olej, który powstaje w takim procesie, ma więcej składników odżywczych, a ponadto zachowuje naturalny smak nasion, z których został wyprodukowany.
Skład chemiczny oleju z czarnuszki
Nasiona czarnuszki zawierają: olej (32-40%), białko, alkaloidy, saponiny i olejki eteryczne (0,4-0,45%), w tym tymochinon. Olej z czarnuszki właściwości zdrowotne zawdzięcza właśnie jemu. Wartości odżywcze oleju z czarnuszki to: witaminy, węglowodany, minerały, tłuszcze i białka, które zawierają osiem lub dziewięć niezbędnych aminokwasów.
Olej z czarnuszki, tak samo, jak roślina, z której powstaje, dostarcza nam dużych ilości różnych witamin i minerałów, takich jak: żelazo, wapń, potas, cynk, fosfor, miedź. Co więcej, olej to bogactwo m.in. nienasyconych kwasów tłuszczowych. Znajdziemy w nim:
- kwas linolowy
- kwas oleinowy
- kwas palmitynowy
- kwasu stearynowy
- kwasu mirystynowy
- kwas eikozadienowy.
Jeśli chcesz, by olej z czarnuszki posiadał wszystkie wspomniane wyżej wartości, to koniecznie wybieraj produkty, które mają oznaczenia nierafinowany i niefiltrowany, a także tłoczony na zimno. Dobry olej poznasz po korzennym, wyrazistym smaku i ciemnym - czarnym lub ciemnozielonym - kolorze oraz osadzie.
Olej z nasion czarnuszki - działanie i właściwości zdrowotne
Olej z czarnuszki jest znany ze swojego nieocenionego działania i licznych właściwości zdrowotnych. Jego unikalny skład sprawia, że ma pozytywny wpływ na organizm w różnych obszarach. Od wsparcia układu odpornościowego po korzystny wpływ na zdrowie skóry, olej z czarnuszki zasługuje na uwagę jako potencjalne źródło dobroczynnych właściwości dla naszego ciała.
Wzmacnia odporność organizmu
Warto wzmacniać odporność z pomocą naturalnych składników, jednym z nich jest właśnie olej z czarnuszki. Zawiera on bioaktywny tymochinon o immunomodulujących (regulujących odporność) właściwościach. Ekstrakt z czarnuszki pełen przeciwutleniaczy może również hamować reaktywne formy tlenu i chronić przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu pomaga zrównoważyć procesy zapalne, które aktywują i stymulują ważne komórki odpornościowe.
Wpływa na pracę żołądka
Olej z czarnuszki na żołądek działa gastroprotekcyjnie (osłonowo). Wykazały to badania na temat wpływu tymochinonu na dolegliwości żołądkowo-jelitowe u zwierząt (Shakeri et al. 2016). Olej z czarnuszki na zapalenie żołądka - co na ten temat mówi nauka? Na razie przeprowadzono badania na szczurach. Wykazano w nich, że podawanie oleju z czarnuszki istotnie zmniejszyło objętość soku żołądkowego oraz liczbę i wielkość wrzodów żołądka (Abdel-Sater 2009).
Wspomaga w odchudzaniu
Nie za bardzo wiadomo, jak działa olej z czarnuszki na odchudzanie, ale badania wykazują jego skuteczność, jeśli chodzi o tracenie zbędnych kilogramów. W jednym badaniu, 90 kobiet z otyłością w wieku 25-50 lat, spożywało 3 gramy oleju z czarnuszki dziennie przez 8 tygodni albo placebo oraz stosowało dietę niskokaloryczną. Po tym czasie pierwsza grupa badanych doświadczyła większej redukcji masy ciała i tłuszczu z brzucha niż druga, która stosowała samą dietę niskokaloryczną (Mahdavi et al. 2015).
Zbija cholesterol
Olej z czarnuszki na cholesterol był tematem wielu badań. Sprawdzano jego potencjalną skuteczność w obniżaniu ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu i cholesterolu LDL (złego) są czynnikami ryzyka chorób serca. Dwa badania, w tym jedno na osobach z otyłością, a drugie na pacjentach z cukrzycą typu 2 wykazały, że przyjmowanie 2-3 gramów oleju z nasion czarnuszki w kapsułkach dziennie przez 8-12 tygodni, znacznie obniżyło poziom LDL (złego) i całkowitego cholesterolu (Mahdavi et al. 2015), (Heshmati et al. 2015).
Wspomaga działanie tarczycy
Olej z czarnuszki tłoczony na zimno to produkt, który pozwala ustabilizować działanie tarczycy. Będzie działał regulująco na poziom TSH - hormonu, który wskazuje na prawidłowe lub nieprawidłowe działanie gruczołu znajdującego się w okolicach szyi.
Wpływa na zdrową skórę
Według Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, który przebadał nasz olej z czarnuszki, kwas linolowy, który zawiera, jest ważnym składnikiem bariery lipidowej naskórka. Stosując olej z czarnuszki na skórę, chronisz ją przed nadmierną utratą wody i pomagasz utrzymać jej właściwe nawilżenie (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA) 2010).
Wzmacnia osłabione włosy
Olej z czarnuszki to naturalny skarb, który od wieków był używany do dbania o naszą cerę i włosy. Jego bogactwo w cenne substancje odżywcze, takie jak kwasy tłuszczowe, witaminy i przeciwutleniacze, sprawia, że jest idealnym dodatkiem do codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Doskonale nawilża, a także łagodzi stany zapalne.
Nadaje się do pielęgnacji twarzy
Olej z czarnuszki to świetny i naturalny kosmetyk na twarz! Można go stosować w codziennej pielęgnacji skóry twarzy, jego właściwości pozwalają wyglądać pięknie i zdrowo. Olej z czarnuszki do twarzy polecają Instagramerki czy TikTokerki na całym świecie. Uważają go za cenny kosmetyk do każdej cery - suchej, dojrzałej czy trądzikowej. Chcesz zastosować olej z czarnuszki na zmarszczki? Śmiało! Choć na razie nie ma badań, że działa odmładzająco, to wiele osób twierdzi, że twarz dzięki niemu wygląda zdrowo i świeżo. Olej z czarnuszki na twarz nakładaj punktowo wokół oczu i na bruzdy. Zabieg powtarzaj regularnie.
Idealny do walki z trądzikiem
Olej z czarnuszki świetnie się sprawdzi również, w przypadku konkretnych dolegliwości skórnych, takich jak trądzik. Dlaczego warto stosować olej z czarnuszki na trądzik? Według naukowców może być on skutecznym remedium na tę dolegliwość dzięki swoim przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym właściwościom. W jednym z badań (Aljabre, Alakloby, and Randhawa 2015) jego uczestnicy nakładali na skórę balsam z olejem z czarnuszki. Po 2 miesiącach zmian trądzikowych było znacznie mniej.
Zwalcza brodawki
Olej z czarnuszki na brodawki stosowały już nasze babcie! Jedną z popularnych metod było nakładanie mieszanki z nasionami czarnuszki i miodem bezpośrednio na narośl powstałą na skórze. Następnie trzeba było to miejsce okryć bandażem i pozostawić na kilka godzin lub całą noc. Proces ten należało powtarzać 2-3 razy.
Olej z czarnuszki siewnej - zastosowanie lecznicze
Olej z czarnuszki może stanowić świetne wspomaganie w trakcie leczenia uciążliwych dolegliwości, jak zapalenie zatok, astma czy atopowe zapalenie skóry. Warto znać szerokie zastosowanie lecznicze tego drogocennego składniku.
Wspomaga leczenie AZS i łuszczycy
Czy stosować olej z czarnuszki na AZS? Jak najbardziej! Jego właściwości przeciwzapalne mogą pomóc złagodzić objawy egzemy.W jednym z badań z 2012 roku, olej z czarnuszki był tak samo skuteczny, co leki. Efekty przyniosło nakładanie oleju na skórę dwa razy dziennie przez 4 tygodnie (Yousefi et al. 2013). Możesz też stosować olej z czarnuszki na łuszczycę, bo - jak pokazują badania - zmniejsza jej objawy i stan zapalny (Okasha, Bayomy, and Abdelaziz 2018) .
Pomaga w leczeniu zatok
Jak sugerują badania, olej z czarnuszki na zatoki to skuteczne remedium. Wyniki badań () wykazały, że dzięki działaniu przeciwzapalnemu, przeciwutleniającemu, przeciwhistaminowemu, immunomodulującemu, przeciwdrobnoustrojowemu i przeciwbólowemu, olej z nasion N. sativama potencjał terapeutyczny w leczeniu zapalenia zatok. Jego stosowanie może hamować stany zapalne zatok i dróg oddechowych, infekcje bakteryjne i ostatecznie pomóc pacjentom cierpiącym na kliniczne objawy zapalenia zatok, takie jak:
- nieżyt nosa
- przekrwienie błony śluzowej nosa
- bóle głowy, szyi, uszu i zębów
Działa antyalergicznie
Nagłówki artykułów krzyczą - „Czarnuszka na alergie”! Na forach o alergii jednym z głównych tematów jest właśnie olej z czarnuszki na alergię. Jednak czy badania potwierdzają jego skuteczność? W jednej z prac badawczych można przeczytać, że miejscowe stosowanie oleju z nasion czarnuszki było skuteczne w leczeniu alergicznego nieżytu nosa (Alsamarai, Abdulsatar, and Ahmed Alobaidi 2014). Po 6-tygodniowej kuracji u 100% pacjentów z łagodną alergią objawy ustąpiły. W grupie z umiarkowaną alergią - u 68,7%, a u 25% nastąpiła poprawa. W grupie z ciężką alergią u 58,3% ustąpiły objawy, a u 25% nastąpiła poprawa.
Wspomaga leczenie astmy
Badania wykazały, że olej z nasion czarnuszki może pomóc w leczeniu astmy, poprzez zmniejszenie stanu zapalnego i rozluźnienie mięśni dróg oddechowych (Keyhanmanesh, Gholamnezhad, and Boskabady 2014), ( Koshak et al. 2017), ( He and Xu 2020). Przyjmowanie 500 mg oleju w kapsułkach dwa razy dziennie przez 4 miesiące znacznie poprawiło kontrolę astmy (Koshak et al. 2017).
Olej czarnuszki - dawkowanie
Używany w małych ilościach olej z nasion czarnuszki jest prawdopodobnie bezpieczny dla większości ludzi. Ogólnie rzecz biorąc, krótkotrwałe stosowanie go przez 3 miesiące lub krócej nie wiązało się z żadnymi poważnymi skutkami ubocznymi. Jednak w jednym badaniu przyjmowanie 1 łyżeczki (5 ml) oleju z czarnuszki dziennie przez 8 tygodni spowodowało nudności i wzdęcia u niektórych uczestników. Profilaktycznie niektórzy piją olej z czarnuszki przez całe życie, codziennie. Inni np. spożywają go przez 3-6 miesięcy, potem robią sobie 2-3 tygodniową przerwę.
Przeciwwskazania do picia oleju z czarnuszki
Kulinarne stosowanie oleju z nasion czarnuszki jest prawdopodobnie bezpieczne dla większości osób. Jednak jeszcze nie mamy badań na temat długoterminowych efektów jego przyjmowania w większych dawkach w celach leczniczych. Dlatego branie oleju z czarnuszki warto skonsultować z lekarzem, jeśli cierpisz na jakieś dolegliwości. Rozmowę z lekarzem w celu konsultacji spożywania oleju z czarnuszki należy przeprowadzić w przypadku osób, mających problemy z nerkami, cukrzycą lub niskim ciśnieniem krwi. Czarnuszka może wchodzić w interakcje z lekami takimi jak warfaryna (Coumadin) i beta-blokery, takie jak metoprolol (Lopressor), dlatego należy skonsultować się ze specjalistą, jeśli przyjmujemy jakiekolwiek leki. Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny unikać stosowania oleju z czarnuszki, gdyż badania w tym obszarze są ograniczone.
Skutki uboczne stosowania oleju z czarnuszki
Olej z czarnuszki jest znany ze swoich licznych korzyści dla zdrowia, jednak jak każdy produkt, może również wywoływać pewne skutki uboczne. Prawidłowe spożywanie czarnuszki w odpowiednich proporcjach nie powinno nieść ze sobą żadnych negatywnych konsekwencji. W trakcie jednego z przeprowadzanych badań uczestnicy przyjmowali 1 łyżeczkę (5 ml) oleju z czarnuszki dziennie przez 8 tygodni, co u niektórych powodowało nudności i wzdęcia. Istnieje również obawa, że przyjmowanie zbyt dużej ilości oleju z czarnuszki może uszkodzić nerki (choć małe ilości mają ochronny wpływ na czynność nerek). Czarnuszka może także powodować wysypkę, dlatego przed zastosowaniem oleju, warto przeprowadzić test, aby upewnić się, że nie wystąpi reakcja alergiczna.
Podsumowując, choć olej z czarnuszki ma wiele zalet, ważne jest, aby być świadomym potencjalnych skutków ubocznych. Każda osoba reaguje inaczej na różne produkty, dlatego zawsze dobrze jest skonsultować się ze specjalistą.
ZOBACZ TAKŻE: Jak podawać olej z czarnuszki? Rób szoty! 7 przepisów od przyjaciół Olini
Czy olej z czarnuszki należy spożywać na czczo?
Zdania są bardzo podzielone. Niektórzy eksperci zalecają, aby pić olej z czarnuszki na czczo - na pusty żołądek przed posiłkami albo przed snem. Nie bez powodu. Niektóre pokarmy lub napoje mogą spowolnić, lub zakłócić działanie tego oleju. Jednak często można przeczytać w internecie komentarze w podobnym tonie: olej z czarnuszki nie jest dobry dla wrażliwych brzuszków na pusty żołądek. W ustach zostawia mocny posmak. Przyjmowany z jedzeniem sprawdza się świetnie!
Albo: to mój pierwszy kontakt z olejem z czarnuszki. Wiele badań mówiło, że najlepiej jest przyjmować go na pusty żołądek i przed snem, więc to właśnie robiłem przez kilka pierwszych dni. Wziąłem tylko połowę dawki na początek i nie spałem w nocy z powodu zgagi, bekania i nudności. Po dwóch takich nocach - zdecydowałem się spożyć olej wcześniej w ciągu dnia, wraz z posiłkiem. Nadal jednak bekałem - ale już nie miałem zgagi ani nudności.
My polecamy przyjmować olej przed/po jedzeniu lub z jedzeniem - zgodnie z naszymi preferencjami. Warto zacząć od małych porcji. Zawsze na surowo, aby w pełni wykorzystać jego zalety. Najważniejsze jest, aby oleju nie podgrzewać, bo straci swoje właściwości.
Olej z czarnuszki - jak pić?
ZOBACZ TAKŻE: Jak podawać olej z czarnuszki? Rób szoty! 7 przepisów od przyjaciół Olini
Olej z czarnuszki do picia to trudny temat dla wielu osób przez swój mocny smak, który jest lekko gorzki i pikantny. Często porównuje się go do kminku lub oregano. Zastanawiasz się, z czym pić olej z czarnuszki? Możesz więc połączyć go z innymi składnikami.
Z czym pić olej z czarnuszki?
Jak podawać olej z czarnuszki dzieciom?
Poniżej przepis na przepyszny szot od Pana Tabletki.
Rubinowy Miodek Pana Tabletki
Składniki na 1 szota (10 ml)
- 5 ml Oleju z czarnuszki Olini
- 1 ml soku z cytryny
- 3 ml soku malinowego
- 1 ml Miodu rzepakowego kremowanego z truskawką Olini
Sposób przygotowania:
- Wymieszaj olej z czarnuszki z sokiem z cytryny i sokiem malinowym.
- Dodaj miód.
- Mieszaj do połączenia wszystkich składników. Wypij ze smakiem.
Olej z czarnuszki - do czego można dodać?
- dodawać go do sałatek
- maczać w nich chleb
- krapiać nim upieczone (przestudzone) warzywa
- dodawać go do jogurtu, koktajlu
- skrapiać nim zupę krem
Czy można przyjmować olej z czarnuszki w ciąży?
Źródła
- Abdel-Sater, Khaled A. 2009. “Gastroprotective Effects of Nigella Sativa Oil on the Formation of Stress Gastritis in Hypothyroidal Rats.” International Journal of Physiology, Pathophysiology and Pharmacology 1 (2): 143–49.
- Aljabre, Salih H. M., Omar M. Alakloby, and Mohammad A. Randhawa. 2015. “Dermatological Effects of Nigella Sativa.” Journal of Dermatology & Dermatologic Surgery 19 (2): 92–98.
- Alsamarai, Abdulghani Mohamed, Mohamed Abdulsatar, and Amina Hamed Ahmed Alobaidi. 2014. “Evaluation of Topical Black Seed Oil in the Treatment of Allergic Rhinitis.” Anti-Inflammatory & Anti-Allergy Agents in Medicinal Chemistry 13 (1): 75–82.
- EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA). 2010. “Scientific Opinion on Dietary Reference Values for Fats, Including Saturated Fatty Acids, Polyunsaturated Fatty Acids, Monounsaturated Fatty Acids, Trans Fatty Acids, and Cholesterol.” EFSA Journal 8 (3). https://doi.org/10.2903/j.efsa.2010.1461
- He, Tao, and Xiaohong Xu. 2020. “The Influence of Nigella Sativa for Asthma Control: A Meta-Analysis.” The American Journal of Emergency Medicine 38 (3): 589–93.
- Keyhanmanesh, Rana, Zahra Gholamnezhad, and Mohammad Hossien Boskabady. 2014. “The Relaxant Effect of Nigella Sativa on Smooth Muscles, Its Possible Mechanisms and Clinical Applications.” Iranian Journal of Basic Medical Sciences 17 (12): 939–49.
- Koshak, Abdulrahman, Li Wei, Emad Koshak, Siraj Wali, Omer Alamoudi, Abdulrahman Demerdash, Majdy Qutub, Peter Natesan Pushparaj, and Michael Heinrich. 2017. “Nigella Sativa Supplementation Improves Asthma Control and Biomarkers: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial.” Phytotherapy Research: PTR 31 (3): 403–9.
- Mahdavi, Reza, Nazli Namazi, Mohammad Alizadeh, and Safar Farajnia. 2015. “Effects of Nigella Sativa Oil with a Low-Calorie Diet on Cardiometabolic Risk Factors in Obese Women: A Randomized Controlled Clinical Trial.” Food & Function 6 (6): 2041–48.
- Shakeri, Farzaneh, Zahra Gholamnezhad, Bruno Mégarbane, Ramin Rezaee, and Mohammad Hosein Boskabady. 2016. “Gastrointestinal Effects of Nigella Sativa and Its Main Constituent, Thymoquinone: A Review.” Avicenna Journal of Phytomedicine 6 (1): 9–20.
- Yousefi, M., B. Barikbin, M. Kamalinejad, E. Abolhasani, A. Ebadi, S. Younespour, M. Manouchehrian, and S. Hejazi. 2013. “Comparison of Therapeutic Effect of Topical Nigella with Betamethasone and Eucerin in Hand Eczema.” Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology: JEADV 27 (12): 1498–1504.
Autorka:
Anna Duda Zielona od dekady. Zdrowiem i naturą w życiu i w diecie interesuje się, odkąd zaczęła szukać remedium na słabą odporność. Wegetarianka.
