Skład oleju sezamowego zdominowały nienasycone kwasy tłuszczowe: kwas oleinowy z grupy omega‑9 (ok. 42%) oraz kwas linolowy z grupy omega-6 (ok. 42%). Cennymi składnikami oleju sezamowego są również lignany (sezamol, sezamolina) oraz sterole roślinne (kampasterol, stygmasterol, beta-sitosterol). Nie brakuje w nim też minerałów, m.in. wapnia, fosforu, magnezu, potasu, sodu, żelaza, a także witamin – B6, A, tokoferolu (witaminy E), kwasu foliowego, tiaminy, ryboflawiny i niacyny. Aby mieć pewność, że olej zawiera maksymalną ilość korzystnych składników, należy sięgać po olej zimnotłoczony, pozyskiwany z surowych ziaren sezamu.
16 prozdrowotnych właściwości oleju sezamowego
1. Dba o zdrowie i higienę jamy ustnej
Olej sezamowy usprawnia usuwanie toksyn z organizmu, dlatego jest polecany przez specjalistów ajurwedyjskiej metody „ssania oleju”. Systematyczne płukanie ust tym specyfikiem przyniesie Ci wiele korzyści, m.in. mocne dziąsła, zdrowszą śluzówkę, bielsze zęby oraz zmniejszenie płytki nazębnej. Badania dowiodły, że ssanie oleju sezamowego redukuje ilość bakterii Streptococcus mutans, które odpowiadają m.in. za próchnicę.
2. Pomaga przy zaparciach
Ziarna sezamu są dobrym źródłem błonnika, a tłoczony z nich olej stanowi skuteczne remedium na problemy z wypróżnianiem. Codziennie na czczo pij miksturę sporządzoną z wody, kilku kropel oleju sezamowego i łyżki miodu, a szybko uporasz się z dokuczliwymi zaparciami.
3. Wzmacnia kości
Olej z ziaren sezamu zawiera cynk – pierwiastek wspomagający proces tworzenia tkanki kostnej i mineralizacji kości. Badania wykazały, że niedobór cynku ma ścisły związek z osteoporozą stawu biodrowego i kręgosłupa, dlatego należy zadbać o jego odpowiednie stężenie w organizmie. Olej sezamowy dostarcza również wapń, który jest podstawowym makroelementem biorącym udział przy tworzeniu struktury kości i zębów. Jeśli tkanka kostna zawiera za mało wapnia, wzrasta ryzyko złamań i osteoporozy, dlatego koniecznie trzeba sięgać po artykuły żywnościowe zawierające ten pierwiastek.
4. Wspiera leczenie cukrzycy
Badania opublikowane w 2011 roku w American Journal of Clinical Nutrition wykazały, że olej sezamowy wspomaga działanie glibenklamidu – leku stosowanego w leczeniu cukrzycy typu II. Połączenie obu substancji powoduje skuteczniejsze redukowanie poziomu glukozy w osoczu (36%) i wskaźnika hemoglobiny glikowanej HbA1c (43%). Dowiedziono również, że zarówno terapia kombinowana z zastosowaniem leku i oleju, jak i monoterapia olejem sezamowym znacząco poprawiają profil lipidowy u chorych na cukrzycę. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły, że olej ten może być bezpiecznym i wysoce przydatnym składnikiem terapii przeciwglikemicznej.
5. Obniża ciśnienie krwi
Wspomniane wyżej badania z udziałem chorych na cukrzycę pokazały również, że olej sezamowy zmniejszył ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Takie działanie jest związane z zawartością magnezu, który blokuje nadmierny napływ wapnia do mięśnia sercowego i tym samym zapobiega silnym skurczom tętnic i serca. Rozluźnione mięśnie naczyń wieńcowych umożliwiają swobodny przepływ krwi, co sprzyja normalizacji ciśnienia i prawidłowemu ukrwieniu serca.
6. Zapobiega chorobom serca
Dzięki zawartości sezamolu, lignanu o silnych właściwościach przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych, olej sezamowy aktywnie wspiera zdrowie układu krążenia. Badania przeprowadzone na szczurach potwierdziły, że sezamol osłabia skutki stresu oksydacyjnego, a także poprawia wskaźniki lipidowe i enzymatyczne. Sezamol zmniejsza ryzyko zaburzeń kardiometabolicznych, w rezultacie chroniąc przed chorobami serca i układu naczyniowego. W innym badaniu wykazano skuteczność sezamolu w zmniejszaniu ryzyka zawału mięśnia sercowego. Ponadto olej sezamowy jest bogaty w fitosterole, które redukują poziom cholesterolu we krwi i tym samym zapobiegają miażdżycy naczyń.
7. Chroni przed skutkami promieniowania
Badania dowiodły, że sezamol obecny w oleju sezamowym zmniejsza uszkodzenia DNA na skutek promieniowania. Związek ten okazał się dwudziestokrotnie silniejszym radioprotektorem niż melatonina, co potwierdziły eksperymenty przeprowadzone na grasicy cielęcej. Właściwości ochronne sezamolu stwierdzono również w przypadku napromieniowania mysich leukocytów promieniami gamma oraz przy promieniowaniu UVB oddziałującemu na ludzkie fibroblasty i limfocyty. Działanie sezamolu jest związane z jego właściwościami antyoksydacyjnymi, gdyż w trakcie promieniowania powstaje nadmiar wolnych rodników uszkadzających DNA komórek.
8. Przynosi ulgę w bólu
Z uwagi na obecność substancji o działaniu przeciwzapalnym, olej sezamowy może być stosowany w łagodzeniu bólu i obrzęków, zwłaszcza przy reumatoidalnym zapaleniu stawów. Jak sprawdzić jego skuteczność? Najlepiej połączyć olej sezamowy i sok z imbiru w równych proporcjach, a następnie obłożyć bolące miejsce bawełnianym kompresem namoczonym w powstałej mieszance.
9. Wspomaga leczenie chorób neurologicznych
Badania przeprowadzone na szczurach dowiodły, że sezamol ma korzystny wpływ na choroby neurologiczne, również o podłożu genetycznym. Sezamol zastosowany przy leczeniu epilepsji łagodził objawy choroby i zapobiegał zaburzeniom funkcji poznawczych wywołanym przez napady padaczkowe. Związek ten wykorzystano również w badaniach nad pląsawicą Huntingtona i chorobą Alzheimera. Wyniki okazały się nadspodziewanie dobre – kuracja sezamolem polepszyła aktywność lokomotoryczną i koordynację ruchową, w dodatku zmniejszyła uszkodzenia mózgu wywołane stresem oksydacyjnym, a także poprawiła parametry enzymów mitochondrialnych. Dzięki obiecującym rezultatom sezamol uważany jest za skuteczny lek na choroby neurodegeneracyjne.
10. Łagodzi objawy astmy
Dzięki tej właściwości olej wykazuje potencjalnie korzystne działanie w prewencji schorzeń układu oddechowego i w leczeniu astmy.
11. Poprawia nastrój i zwalcza objawy stresu
Olej sezamowy zawiera nie tylko magnez konieczny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, ale i tyrozynę. Niedobór tego ważnego aminokwasu powoduje m.in. depresję i niską odporność na stres. Systematyczne spożywanie oleju sezamowego może zatem przyczynić się do poprawy nastroju oraz koncentracji, a także zlikwidować uczucie wyczerpania i znużenia.
12. Łagodzi objawy PMS i menopauzy
Sezamol pomaga również kobietom, które uskarżają się na dolegliwości związane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej. Związek ten należy do grupy fitoestrogenów, w związku z czym zwalcza typowe objawy syndromu przedmiesiączkowego i menopauzy – uderzenia gorąca, zaburzenia nastroju, rozdrażnienie i bezsenność.
13. Pobudza wzrost włosów
Ze względu na wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza kwasu linolowego, olej sezamowy jest skuteczny w walce z nadmiernym łysieniem. Wcierany w skórę głowy poprawia krążenie krwi oraz pobudza cebulki do intensywnej pracy, tym samym przyspieszając porost włosów i zapobiegając ich wypadaniu.
14. Poprawia wygląd włosów
Olej sezamowy może być stosowany w celu opóźnienia siwienia. Wcieraj go codziennie od cebulek aż do połowy długości fryzury, a włosy staną się ciemniejsze i nieprędko zauważysz siwe pasemka. Stosowanie oleju sezamowego polecamy także w przypadku włosów suchych i zniszczonych, gdyż zawarte w nim substancje dogłębnie nawilżą i wzmocnią kosmyki.
15. Zapewnia ochronę skóry
Ze względu na właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne olej sezamowy pomaga zwalczyć różnego rodzaju infekcje, w tym grzybicę skóry. Stosowany do masażu, usprawni pracę gruczołów łojowych i oczyści skórę z toksyn. Olej działa również jak filtr przeciwsłoneczny, gdyż tworzy na skórze naturalną barierę ochronną i łagodzi objawy oparzeń spowodowanych nadmierną ekspozycją na słońce.
16. Spowalnia starzenie się skóry
Dzięki silnym przeciwutleniaczom olej sezamowy zwalcza wolne rodniki, odpowiadające za efekty fotostarzenia m.in. przedwczesne zmarszczki, przebarwienia, utratę jędrności, pękające naczynka. Młody wygląd zapewnia również zawarty w oleju cynk, który przywraca skórze elastyczność i gładkość, a także redukuje powstawanie plam starczych.
Jak używać oleju sezamowego?
Dzienna dawka oleju sezamowego wynosi 1-2 łyżki dla osób dorosłych. Można spożywać go bezpośrednio lub dodawać do potraw. Olej tłoczony z surowych (nieprażonych) ziaren sezamu powinien być stosowany wyłącznie na zimno – doprawiaj nim gotowe dania kuchni azjatyckiej, warzywa lub sałatki.
Możesz dodawać olej sezamowy również do domowego hummusu oraz innych past do smarowania. Aby skorzystać z wyjątkowych właściwości tego zdrowego tłuszczu, stosuj go również zewnętrznie – bezpośrednio na skórę i włosy, w postaci olejku do kąpieli i masażu czy kompresów przeciwbólowych. Warto wypróbować również ajurwedyjską kurację płukania ust olejem sezamowym.
Autorka:
Paulina Maludy Od niedawna w świecie zdrowej żywności. Fanka kawy specialty i alternatywnych metod parzenia.
