Kwasy omega-3, a także witaminy A i D są ważne dla zdrowia przyszłej mamy i rozwijającego się w jej łonie dziecka. Dobrym źródłem tych składników jest tran. Sprawdź, co powinnaś wiedzieć o piciu tranu w ciąży?
Spis treści:
Czy można pić tran w ciąży i dlaczego warto?
Czy można brać tran w ciąży? To pytanie, które zadaje sobie wiele przyszłych mam. Jeśli Ty też do nich należysz, sprawdź poniższe wskazówki.
Tran jako źródło witamin A i D w okresie ciąży
Witamina A jest niezbędna do właściwego funkcjonowania układu immunologicznego i narządu wzroku, a także neutralizacji wolnych rodników. Co więcej, ma korzystny wpływ na skórę.
Nie mniej ważna jest witamina D, która zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu w przewodzie pokarmowym. Tym samym ma duże znaczenie dla zdrowia kości i zębów.
To wszystko pokazuje, że witaminy A i D odgrywają niezwykle ważną rolę w trakcie ciąży. Dostarczenie odpowiednich ilości tych składników wraz z dietą nie zawsze jest proste (szczególnie przy diecie wegetariańskiej lub wegańskiej czy nietolerancji laktozy). Jeśli pokrycie zapotrzebowania na witaminy A i D poprzez urozmaicony jadłospis nie jest możliwe warto rozważyć przyjmowanie tranu w ciąży.
Kwasy tłuszczowe omega-3 a zdrowie kobiety w ciąży
Picie tranu w ciąży pomaga uzupełnić codzienny jadłospis nie tylko w witaminy A i D, ale i kwasy tłuszczowe omega-3. Są to składniki, które mają korzystny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego i ośrodkowego układu nerwowego przyszłej mamy. Ich niedobór prowadzi do osłabienia odporności i częstszych infekcji, a także zaburzeń pamięci i koncentracji.
Wpływ tranu na układ nerwowy płodu
Kwasy tłuszczowe omega-3 są niezbędne również do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego płodu. Kwas DHA należący do tej grupy stanowi około 15-20% kwasów tłuszczowych obecnych w istocie szarej mózgu. Tym samym ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju mowy i funkcji poznawczych. Uczestniczy w powstawaniu nowych komórek nerwowych i chroni je przed zniszczeniem.
Znaczenie kwasów Omega-3 z tranu dla rozwoju dziecka
Tran w czasie ciąży to dobry wybór także z punktu widzenia rozwoju narządu wzroku dziecka. Kwasy tłuszczowe omega-3 są potrzebne do prawidłowego rozwoju siatkówki oka.
Tran a krzywica u dzieci
Krzywica to choroba charakteryzująca się nieprawidłową mineralizacją kości, która prowadzi do ich deformacji. Jej najczęstszą przyczyną jest niedobór witaminy D.
Pokrycie zapotrzebowania na witaminę D poprzez dietę jest praktycznie niemożliwe, ponieważ głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna (zachodząca pod wpływem promieni słonecznych). W polskiej strefie klimatycznej liczba słonecznych dni jest zbyt mała, aby organizm wytworzył odpowiednie ilości witaminy D. Dlatego w ramach profilaktyki niedoboru witaminy D i krzywicy u dzieci zaleca się suplementację.
Dobrym uzupełnieniem codziennej diety i syntezy skórnej jest tran. Pół łyżeczki oleju z wątróbek dorsza (2,5 ml), czyli dawka zalecana dzieciom dostarcza 14 uq witaminy D.
Zalecane dzienne spożycie tranu w ciąży
Czy można pić tran w ciąży? A może lepiej z niego zrezygnować ze względu na zbyt duże ryzyko nadmiaru witaminy A w organizmie? Poniżej rozwiewamy wszystkie wątpliwości dotyczące suplementacji oleju z wątróbek dorsza w ciąży.
Tran w 1 trymestrze ciąży
W pierwszym trymestrze ciąży dużo mówi się o konieczności suplementacji kwasu foliowego. A co z tranem? Jest to kolejny suplement diety, który warto wziąć pod uwagę w kategorii suplementy dla kobiet w ciąży. Zalecany poziom spożycia kwasów omega-3 dla kobiet w ciąży to 250 mg/dobę (i dodatkowo 100-200 mg kwasu DHA na dobę).
Kobieta w I trymestrze ciąży powinna pamiętać również o innych ważnych składnikach – witaminach A i D. Pierwsza wzbudza dużo kontrowersji. Przyszła mama, która dopiero dowiedziała się o ciąży może bać się o „przedawkowania” witaminy A (które wiąże się m.in. z większym ryzykiem wodogłowia u dziecka). Jednak tak naprawdę nie ma czym się stresować. Przyjmowanie zalecanych ilości tranu w ciąży i uwzględnienie witaminy A pochodzącej z innych źródeł chroni przed hiperwitaminozą.
Co z witaminą D? Wydawać by się mogło, że suplementacja jest wskazana jedynie w okresie jesienno-zimowym. W rzeczywistości jest ona bezpieczna i zalecana przez cały rok, dlatego picie tranu w pierwszym trymestrze ciąży jest dobrym wyborem niezależnie od pory roku.
Tran w ciąży 2 trymestr
Czy przyszła mama powinna kontynuować przyjmowanie tranu również w II trymestrze ciąży? Tak, ponieważ zapotrzebowanie na kwasy omega-3, witaminy A i D jest wciąż wysokie i nie zawsze łatwe do pokrycia poprzez urozmaiconą dietę.
Między 17. a 20. tygodniem ciąży w mózgu dziecka powstają komórki nerwowe. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa kwas DHA, dlatego tak ważne jest dostarczenie go wraz z dietą oraz suplementami.
Tran w ciąży 3 trymestr
Witaminy A i D oraz kwasy omega-3 wzmacniają odporność. Dzięki temu chronią przed infekcjami, które mogą osłabić organizm kobiety tuż przed porodem.
Ponadto zaobserwowano, że suplementacja kwasów omega-3 zmniejsza ryzyko porodu przedwczesnego.
Polecane spożycie kwasów tłuszczowych Omega-3 w ciąży
Kobietom w ciąży zaleca się spożywanie 250 mg/dobę kwasów omega-3 oraz 100-200 mg kwasu DHA dziennie.
Polecane spożycie witamin A i D w ciąży
Skąd masz wiedzieć, że nie narażasz się na nadmiar witamin A i D w organizmie? Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie warto zapoznać się z pojęciem UL (ang. tolerable upper intake levels). Jest to poziom maksymalnego spożycia, który nie powoduje szkodliwych efektów u osób zdrowych.
UL dla witaminy A w ciąży wynosi 3000 µg/dobę.
UL dla witaminy D jest to 100 µg/dobę.
To oznacza, że przyjmowanie zalecanych ilości tranu w ciąży nie grozi hiperwitaminozą.
Polecane spożycie DHA w ciąży
Kwas DHA odgrywa ważną rolę w rozwoju mózgu i siatkówki oka dziecka. W związku z tym kobietom w ciąży poleca się spożywanie 250 mg/dobę kwasów omega-3 i dodatkowo 100-200 mg kwasu DHA.
Jakie są przeciwwskazania do spożywania tranu w okresie ciąży?
Przyjmowanie tranu w ciąży nie jest przeciwwskazane. Jednak warto skonsultować tę kwestię z lekarzem, aby uniknąć hiperwitaminozy witaminy A czy D.
Na początku suplementacji mogą pojawić się niepożądane objawy np. zgaga i odbijanie. Można ich jednak uniknąć podając tran do posiłku.
Tran a karmienie piersią - czy kobiety karmiące piersią mogą bezpiecznie spożywać tran?
Picie tranu podczas karmienia piersią nie jest przeciwwskazane, a wręcz zalecane. Zawarte w nim składniki mają korzystny wpływ na organizm mamy i dziecka. Wzmacniają odporność (tran na odporność), łagodzą stany zapalne, wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego. Ponadto są potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka.
Jaki tran w ciąży do picia wybrać?
Jaki tran w ciąży będzie najlepszy? Przede wszystkim zwróć uwagę na to, czy kupujesz olej z wątróbek dorsza. W sprzedaży dostępny jest również olej z wątroby rekina, ale nie jest on dobrym źródłem kwasów omega-3.
Ponadto zwróć uwagę na zawartość cennych składników w tranie. Olej z wątróbek dorsza dostępny w ofercie Olini zawiera: 14 uq witaminy D, 1825 uq witaminy A, 444 mg kwasu DHA i 393 mg kwasu EPA (w 1 łyżeczce). Codzienne przyjmowanie tranu z takim składem uzupełnia dietę w kwasy omega-3 i witaminy, a jednocześnie nie wiąże się z ryzykiem hiperwitaminozy (o ile przestrzegasz zaleceń dotyczących dawkowania).
- https://www.termedia.pl/ginekologia/Efekt-wiekszej-dawki-kwasu-dokozaheksaenowego-w-ciazy,43158.html
- Hamulka, J., A. Wawrzyniak, and R. Pawlowska. "Ocena spożycia witamin i składników mineralnych z suplementami diety przez kobiety w ciąży." Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 61.3 (2010).
- Muchacka, Renata, and Monika Kukla. "Odżywianie kobiet w czasie ciąży." Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu 42 (2017): 61-73.
- Jarosz, Mirosław, et al. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Vol. 83. Warsaw, Poland: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 2020.