Jak działa tran na odporność? Czym kierować się przy jego zakupie i jak nie przesadzić z ilością? Sprawdź odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące oleju z wątróbek dorsza.
Spis treści:
Co to jest tran?
Tran to inaczej olej pozyskiwany ze świeżych wątróbek dorsza (łac. Gadus morhua Linne) z rodziny dorsza (łac. Gadidae). Potocznie tranem nazywa się również olej wytwarzany z wątroby rekina grenlandzkiego, wieloryba lub łososia.
Dlaczego tran pozytywnie wpływa na odporność?
Miód, cytryna, imbir, a także tran to 4 produkty, które cieszą się szczególnym zainteresowaniem w „sezonie grypowym”. Dlaczego olej z wątróbek dorsza znalazł się na tej liście? Czy tran poprawia odporność, czy jest to chwyt marketingowy?
Żeby odpowiedzieć na to pytanie najlepiej zacząć od wyjaśnienia, jakie cenne związki znajdują się w tranie. Po pierwsze jest on dobrym źródłem kwasu dokozaheksaenowego (DHA) i eikozapentaenowego (EPA). Zarówno DHA, jak i EPA należą do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które nie są produkowane w organizmie. Pewna ilość powstaje w wyniku przemian kwasu alfa-linolenowego (ALA). Jednak jest to proces mało efektywny, który nie zaspokaja potrzeb organizmu.
Kwasy DHA i EPA wykazują silne działanie przeciwzapalne i wspomagają pracę układu immunologicznego. Przyczyniają się do złagodzenia stanu zapalnego towarzyszącego infekcjom, a także sprawniejszego usuwania groźnych patogenów z organizmu.
To nie wszystko. Argumentem przemawiającym za tym, że tran na odporność to dobry wybór jest wysoka zawartość witaminy D (7 uq w 2,5 ml oleju). Wykazuje ona zdolność do łagodzenia stanu zapalnego, spowalniania proces replikacji wirusa, a także nasilenia ekspresji genów odpowiedzialnych za usuwanie wolnych rodników (cząsteczek posiadających niesparowany elektron). Jest to bardzo ważne, ponieważ infekcje sprzyjają powstawaniu nadmiernych ilości wolnych rodników. Wiąże się to z ryzykiem uszkodzenia komórek organizmu, a także wystąpienia różnych chorób w przyszłości (m.in. miażdżycy, cukrzycy typu 2).
Dlaczego warto zażywać tran w okresie przeziębień?
Choroba przeziębieniowa (inaczej przeziębienie) to zespół objawów spowodowanych zakażeniem wirusem. Znanych jest ponad 200 typów wirusów, które są przyczyną przeziębienia. Jest to jedna z najczęściej rozpoznawanych chorób w trakcie wizyty lekarskiej. Częściej dotyka dzieci, dlatego tak ważne jest pytanie, jak chronić przed nią najmłodszych?
Jednym ze sposobów na zapobieganie przeziębieniu oraz wspomaganie jego leczenia jest przyjmowanie tranu. Zawarte w nim składniki pobudzają pracę układu immunologicznego, działają przeciwzapalnie, spowalniają proces replikacji wirusa i zapobiegają rozprzestrzenianiu się infekcji.
Tran na odporność dla dzieci
Czy tran na odporność dla dzieci to dobry wybór? Tak, ale należy pamiętać o zalecanym dawkowaniu i wyborze wysokiej jakości oleju z wątróbek dorsza.
Tran jest odpowiedni zarówno dla osób dorosłych, jak i dzieci. Zawarte w nim składniki mają korzystny wpływ nie tylko na odporność, ale i rozwój dziecka. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 są niezbędne do prawidłowego rozwoju i pracy ośrodkowego układu nerwowego.
Z kolei witamina D reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową i jest potrzebna do rozwoju układu kostnego. Jej niedobór powoduje krzywicę – chorobę polegającą na nieprawidłowej mineralizacji kości. U dzieci z krzywicą obserwuje się m.in. deformacje klatki piersiowej, skrzywienia kręgosłupa i spłaszczoną, miękką potylicę.
Jak dawkować tran dla dzieci na odporność?
Jak powinno się dawkować tran na odporność? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Przed rozpoczęciem suplementacji zaleca się konsultację z lekarzem pediatrą. Ustali on zalecaną dawkę biorąc pod uwagę m.in. ewentualne alergie pokarmowe i inne suplementy diety lub leki, które przyjmuje dziecko.
Zazwyczaj tran może być podawany dzieciom, które ukończyły 3. rok życia (choć w sprzedaży dostępne są również oleje przeznaczone dla młodszych dzieci). Jednak i w tej kwestii warto skonsultować się ze specjalistą.
Jaki tran na odporność wybrać dla dzieci?
Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę przy zakupie tranu na odporność dla dzieci jest skład. Jeśli przyjmowanie oleju ma przynieść pożądane efekty ważne jest, aby charakteryzował się wysoką zawartością kwasów DHA i EPA oraz witaminy D.
Skład jest najważniejszy. Jednak, aby tran dla dzieci działał powinien być przyjmowany regularnie. Tu pojawia się kwestia smaku oraz postaci, w jakiej jest sprzedawany (płyn lub kapsułki). Niektóre dzieci nie tolerują naturalnego smaku tranu. W takim przypadku można wymieszać go z posiłkiem, aby zneutralizować nieprzyjemny smak.
Wybór postaci tranu jest kwestią indywidualną. Zależy od wieku i preferencji dziecka.
Olej z wątroby dorsza - skuteczny suplement na odporność
Czy olej z wątroby dorsza to suplement, który można nazwać skutecznym suplementem na odporność?
Co to jest olej z wątroby dorsza?
Olej z wątroby dorsza to ciekły tłuszcz, który otrzymuje się ze świeżych wątróbek dorsza. To właśnie taki olej jest prawdziwym tranem. Choć w potocznie nazywa się nim również m.in. olej z wątroby rekina (najczęściej grenlandzkiego).
Jak olej z wątroby rekina wpływa na układ odpornościowy?
Olej z wątroby rekina stymuluje układ immunologiczny. Ponadto ma działanie przeciwwirusowe i antybakteryjne. Jednak w przeciwieństwie do tranu nie może być traktowany jako dobre źródło kwasów omega-3. Zawiera ich zbyt mało.
Najlepszy tran na odporność - jak go wybrać?
Czym kierować się przy wyborze tranu na odporność?
Na co zwrócić uwagę przy wyborze tranu na odporność?
W sprzedaży dostępne są różne produkty polecane na lepszą odporność. Łatwo pomylić prawdziwy tran z olejem z wątroby rekina. W związku z tym najpierw upewnij się, czy kupujesz olej pozyskiwany z wątróbek dorsza.
Druga ważna kwestia to skład tranu (szukaj go na opakowaniu). Wśród produktów Olini znajdziesz wysokiej jakości olej ze świeżych wątróbek dorsza (łac. Gadus morhua Linne) z rodziny dorsza (łac. Gadidae). Wyróżnia się wysoką zawartością kwasów omega-3, witaminy D, a ponadto stanowi źródło witamin A i E. Jedna łyżeczka (2,5 ml) tranu Olini dostarcza:
- 195,6 mg (0,20 g) kwasu EPA,
- 222 mg (0,22 g) kwasu DHA,
- 7 uq (280 j.) witaminy D,
- 913 uq witaminy A.
Dodatkowo jest to tran, który charakteryzuje się korzystnym stosunkiem omega 9 : 6 : 3 (14 : 1 : 12,1).
Skład jest najważniejszy, ale przy zakupie warto wziąć pod uwagę również postać tranu. Co będzie lepsze? Kapsułka, a może płynny olej?
Kapsułka czy olej - który formę tranu lepiej spożywać na odporność?
Przed zakupem tranu w kapsułkach warto upewnić się, że zamknięty w nich olej jest tłoczony na zimno. Wspomniane wymagania dotyczą również tranu w formie płynnej. Jednak w przypadku oleju łatwiej sprawdzić, czy faktycznie je spełnia.
Przy wyborze formy tranu należy wziąć pod uwagę nie tylko jakość, ale i indywidualne preferencje. W przypadku dzieci ważnym czynnikiem jest także wiek. Mniejsze dzieci mogą mieć problem z połknięciem kapsułek, dlatego olej będzie dla nich lepszym wyborem. Jednak pojawia się tu kolejna przeszkoda – niektóre dzieci nie tolerują smaku oleju z wątróbek dorsza. W takim przypadku można spróbować podać go w czasie posiłku albo wymieszać z sokiem lub syropem czy miodem.
Co będzie lepszym wyborem? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Przede wszystkim należy kierować się jakością i składem tranu. Jeśli do wyboru są dwa wysokiej jakości produkty z dobrym składem, warto zastanowić się, który z nich będzie łatwiej przyjmować codziennie (szczególnie w przypadku dzieci)?
Jakie witaminy powinien zawierać dobry tran na odporność?
Tran na odporność powinien charakteryzować się wysoką zawartością witaminy D. Na plus jest również duża ilość witamin A i E, które wykazują działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne.
Przeciwwskazania do stosowania tranu na odporność
Nawet najlepszy tran na odporność może powodować skutki uboczne, jeśli jest podawany w zbyt dużych ilościach. Co więcej, choć olej z wątróbek dorsza zawiera wiele cennych składników istnieją pewne przeciwwskazania do jego podawania.
Kiedy nie powinno się spożywać tranu?
Szczególną ostrożność należy zachować, jeśli:
- Ty lub Twoje dziecko przyjmujecie witaminę A i/lub D z innych źródeł. Tran jest dobrym źródłem tych witamin, dlatego przyjmowanie go w zbyt dużych ilościach może doprowadzić do hiperwitaminozy.
- Poza tym przeciwwskazaniem do podawania tranu jest przyjmowanie niektórych leków (np. przeciwzakrzepowych, antybiotyków).
- Tran nie jest zalecany również w przypadku kamicy nerkowej. Jest to choroba kojarzona z osobami dorosłymi. Jednak okazuje się, że coraz częściej dotyka również dzieci. Szacuje się, że w ciągu ostatniej dekady nastąpił pięciokrotny wzrost częstości występowania kamicy nerkowej u dzieci.
Kto powinien skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji tranem?
Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku dzieci. Tak naprawdę każdy rodzic powinien skonsultować się z lekarzem pediatrą, który pomoże ustalić dawkowanie tranu.
Co nie oznacza, że osoby dorosłe mogą przyjmować tran według własnych preferencji. Konsultacja z lekarzem jest wskazana szczególnie w przypadku chorób przewlekłych, które wiążą się z koniecznością przyjmowania leków.
Warto zwrócić się po pomoc do lekarza również w przypadku ciąży i karmienia piersią.
Jakie mogą być skutki uboczne stosowania tranu?
Podawanie nadmiernych ilości tranu może doprowadzić do wystąpienia skutków ubocznych:
- Jednym z nich jest hiperwitaminoza. Przy zbyt dużej podaży witaminy A pojawiają się objawy takie jak: powiększenie wątroby, nadmierna pobudliwość czy bóle głowy.
- Z kolei w przypadku witaminy D, objawy hiperwitaminozy to m.in. nudności, utrata apetytu, bóle brzucha i głowy, opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego. Ryzyko jej wystąpienia rośnie w okresie letnim, ponieważ w tym czasie dochodzi do syntezy większych ilości witaminy D w skórze.
Tran na odporność to dobry wybór. Możesz przyjmować go przez cały rok. Pamiętając o tym, że warto skonsultować tę kwestię z lekarzem i wybrać olej odznaczający się najwyższą jakością.
Źródła:
- Materac, Ewa, Zbigniew Marczyński, and Kazimiera Henryka Bodek. "Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka." Bromat Chem Toksykol 46.2 (2013): 225-233.
- Lipiec, Agnieszka, and Piotr Rapiejko. "Alergia czy przeziębienie–temat wciąż aktualny." Alergoprofil 17.3 (2021): 27-33.
- Lentjes, Marleen AH, et al. "Cod liver oil supplement consumption and health: cross-sectional results from the EPIC-Norfolk cohort study." Nutrients 6.10 (2014): 4320-4337.
- Bochniewska, Violetta, Anna Jung, and Marianna Lichosik. "Aktualne problemy kamicy układu moczowego u dzieci." Pediatria i Medycyna Rodzinna 4.6 (2010): 298-303.
- Parolini, Cinzia. “Effects of Fish n-3 PUFAs on Intestinal Microbiota and Immune System.” Marine drugs vol. 17,6 374. 22 Jun. 2019.
- D'Vaz, N et al. “Fish oil supplementation in early infancy modulates developing infant immune responses.” Clinical and experimental allergy : journal of the British Society for Allergy and Clinical Immunology vol. 42,8 (2012): 1206-16.
- Sajkowska-Kozielewicz, Joanna J., and Katarzyna Paradowska. "Witamina D–składnik o wielostronnym działaniu." Herbalism 2.1 (2016): 35-58.
Autorka:
Dietetyk Paulina Górska
Absolwentka kierunku dietetyka na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym (studia I stopnia) i Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu (studia II stopnia). Doktorantka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Pasjonatka zdrowego stylu życia, autorka publikacji na temat zdrowego odżywiania, suplementacji i ziołolecznictwa. Właścicielka poradni dietetycznej Kobieca Strona Dietetyki (www.kobiecastronadietetyki.pl).
