.jpg)
Spis treści:
Ekstrakty roślinne - rodzaje, właściwości i zastosowanie
mgr inż. Anna Sobol
16 paź 2025
-
Zimnotłoczone oleje i standaryzowane ekstrakty roślinne – synergiczne działanie (kapsułka w kapsułce)Kwasy GLA (min. 85,5 mg) – wsparcie nawilżenia i wzmocnienie bariery hydrolipidowejDziałanie przeciwzapalne – kompleksowo dobrane antyoksydantyInnowacyjny suplement diety stworzony z Małgorzatą Lenartowicz (Dietoterapia Lenartowicz)
229,90 zł
-
Zimnotłoczone oleje i standaryzowane ekstrakty roślinne – synergiczne działanie (kapsułka w kapsułce)Kwasy GLA (min. 85,5 mg) – wsparcie nawilżenia i wzmocnienie bariery hydrolipidowejDziałanie przeciwzapalne – kompleksowo dobrane antyoksydantyInnowacyjny suplement diety stworzony z Małgorzatą Lenartowicz (Dietoterapia Lenartowicz)
229,90 zł
Czym są ekstrakty roślinne i jak powstają?
Ekstrakcja to inaczej proces wydobycia cennych substancji aktywnych. By wydobyć związki aktywne z roślin, należy wykorzystać do tego określony rozpuszczalnik oraz część rośliny, która nas interesuje pod względem zawartości konkretnego związku aktywnego. Ekstrakty roślinne mogą dotyczyć każdej części rośliny: całej, jak i jej elementu:- liści,
- korzeni,
- łodyg,
- kwiatów,
- nasion,
- płatków.
- kosmetyka,
- profilaktyka,
- farmacja,
- aromaterapia,
- medycyna naturalna.
Proces ekstrakcji roślinnej i jego znaczenie
Od prawidłowo przeprowadzonego procesu ekstrakcji zależy jakość produktu, który w jej wyniku otrzymujemy. Odbywa się on często w specjalistycznej aparaturze (ale nie zawsze — parzenie ziół jest również ekstrakcją!).
W tym artykule skupimy się jednak przede wszystkim na ekstrakcji wyciągów roślinnych, które możemy znaleźć w produktach wspierających zdrowie i urodę. W takich procesach rozpuszczalnikiem może być:
- olej,
- alkohol,
- CO2 w stanie nadkrytycznym,
- woda z glicerolem,
- glikol.
Standaryzacja ekstraktów a jakość i skuteczność
Standaryzacja ekstraktów roślinnych ma na celu zapewnienie konsumenta, że skład wyciągu i zawartość związku aktywnego, na którym nam zależy, jest zawsze taki sam.
Daje nam to informację, że w przykładowej kapsułce znajduje się zawsze 20 mg substancji czynnej, którą chcemy suplementować. Nie musimy się zastanawiać, czy są tam jej śladowe ilości — mamy klarowną informację na opakowaniu.
- Drug Extract Ratio, czyli DER — wskazuje nam stosunek ilości wykorzystanego surowca do otrzymanego ekstraktu. Im wyższa wartość, tym bardziej skoncentrowany produkt.
- Standaryzacja ekstraktu roślinnego na określoną ilość procent to również konkretna informacja dla nas, ile związku aktywnego zawiera dany produkt.
Rodzaje ekstraktów roślinnych i ich właściwości
Ekstrakty możemy podzielić ze względu na wykorzystywany podczas ekstrakcji rozpuszczalnik.Wybór rozpuszczalnika zależy przede wszystkim od tego, co chcemy wyekstrahować z rośliny, jakie związki aktywne nas interesują. Drugą ważną kwestią jest także cel, dla którego chcemy uzyskać daną substancję aktywną w skoncentrowanej formule. Będzie to przemysł kosmetyczny, a może spożywczy lub medyczny?
Ekstrakty CO2 – czystość i koncentracja składników
Ekstrakcja z wykorzystaniem dwutlenku węgla polega na zastosowaniu tego związku w stanie nadkrytycznym. To taki moment, kiedy CO2 osiąga swoją temperaturę krytyczną oraz ciśnienie krytyczne i nabiera cech zarówno cieczy, jak i gazu.
Dwutlenek węgla w stanie nadkrytycznym penetruje surowiec roślinny z którego chcemy otrzymać ekstrakt niczym gaz i rozpuszcza związki aktywne na których nam zależy niczym ciecz. W dodatku proces ten może przebiegać w niezbyt wysokiej temperaturze, bo temperatura krytyczna dla CO2 wynosi zaledwie 31°C.
- W produkcie końcowym nie znajdziemy rozpuszczalnika, ponieważ ten wyparowuje. Jest to metoda szybka, nietoksyczna i pozwala na uzyskanie skoncentrowanego ekstraktu.
Ekstrakty wodno-glicerynowe – łagodność i nawilżenie
Gliceryna to substancja, która ma silne właściwości nawilżające. Potrafi przeniknąć przez naskórek, więc może być nośnikiem dla cennych substancji pielęgnacyjnych.
Ekstrakcja z wykorzystaniem wody oraz gliceryny pozwala na uzyskanie delikatnych, łagodnych dla skóry ekstraktów roślinnych. Będą dobrym dodatkiem do produktów kosmetycznych dedykowanych nawet wrażliwym typom skóry.
Ekstrakty alkoholowe – trwałość i intensywność działania
Myśląc o ekstraktach alkoholowych mamy przed oczami wszelkiej maści nalewki — zarówno te z owoców, przeznaczone do celów spożywczych, jak i te na innych częściach roślinnych, które można wykorzystać na przykład do smarowania.
W tym typie ekstrakcji rozpuszczalnikiem jest oczywiście alkohol, etanol. To bardzo silny rozpuszczalnik, który pozwala na wyekstrahowanie szerokiego zakresu substancji aktywnych.
Ekstrakty olejowe – tłuszczowe nośniki substancji aktywnych
Olej jako rozpuszczalnik jest wykorzystywany do ekstrakcji związków lipofilnych, czyli takich, które mają powinowactwo do tłuszczy. Może to być olej słonecznikowy, oliwa. Wadą tej metody jest to, że taki produkt może szybciej jełczeć. Musi zatem zawierać dodatkowo antyoksydanty w formie konserwantów.
Jest to metoda naturalna oraz łagodna. Może być wykorzystana do tworzenia ekstraktów, które znajdą później zastosowanie na przykład jako balsamy, olejki do masażu czy maści, suplementy diety czy produkty do wykorzystania w kuchni, jeśli oczywiście będzie to produkt przeznaczony do spożycia.
Ekstrakty glikolowe – stabilność i odporność mikrobiologiczna
Glikolowe ekstrakty są stabilne. Stosowanie silnych konserwantów nie jest w ich wypadku konieczne. Dodatkowo, glikol propylenowy ma właściwości atrakcyjne pod względem pielęgnacyjnym ze względu na działanie higroskopijne, a więc jest to substancja nawilżająca, która zatrzymuje wodę w naskórku.
Może rozpuszczać zarówno substancje hydrofilowe jak i niektóre lipofilne, chociaż nie tak dobrze jak olej.
Jego zastosowanie obejmuje głównie ekstrakty roślinne wykorzystane w kosmetyce.
Ekstrakty w proszku – wygoda i wszechstronność zastosowań
Ekstrakty roślinne w suplementach diety i nie tylko mogą mieć formę proszku. W jaki sposób do tego doprowadzono?
- Wyekstrahowano substancję aktywną (lub substancje) z materiału roślinnego za pomocą określonego rozpuszczalnika, np. etanolu, wody i glicerolu lub innych.
- Skoncentrowano otrzymany produkt, poprzez eliminację (odparowanie) pewnej ilości cieczy. Dzięki temu substancja aktywna jest bardziej stężona, a ekstrakt mniejszy objętościowo. Jest mocniejszy, gęstszy.
- Wysuszono ekstrakt, by uzyskać proszek. Proces ten może się odbyć pod postacią suszenia rozpyłowego czy liofilizacji.
Składniki aktywne obecne w ekstraktach roślinnych
Jakich składników aktywnych możemy poszukiwać w ekstraktach roślinnych? To przede wszystkim związki o działaniu korzystnym dla zdrowia i urody: przeciwzapalnym, przeciwutleniającym, odżywiającym.Flawonoidy, polifenole, kurkuminoidy, karotenoidy – naturalne antyoksydanty
Antyoksydanty, czyli związki przeciwutleniające mają duże znaczenie dla organizmu człowieka. Stres oksydacyjny sprawia, że organizm szybciej się starzeje, a jego DNA, białka i lipidy są uszkadzane przez wolne rodniki tlenu. To właśnie ROS - wolne rodniki tlenu są powodem stresu oksydacyjnego. Na szczęście związki o działaniu antyoksydacyjnym “zmiatają” reaktywne formy tlenu.
Do tych związków, które pozyskujemy z roślin, należą między innymi:
- flawonoidy — antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwalergiczne,
- polifenole — przeciwzapalne, przeciwutleniające,
- kurkuminoidy — należące do polifenoli związki przeciwzapalne, przeciwutleniające, wsparcie dla wielu układów w ciele człowieka, działanie antynowotworowe, regulacyjne,
- karotenoidy — silne związki przeciwutleniające.
Fitosterole i witaminy – wsparcie dla skóry i organizmu
Fitosterole — roślinne analogi cholesterolu. Obniżają poziom cholesterolu we krwi, zarówno frakcji całkowitej jak i LDL (potocznie nazywanego “złym” cholesterolem), działają przeciwmiażdżycowo. Posiadają właściwości przeciwutleniające i występują głównie w olejach roślinnych. Ponadto, aplikowane na skórę, działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Hamują wzrost niektórych komórek nowotworowych. Ważne, by nie przekraczać dziennej dopuszczalnej dawki dla fitosteroli i równocześnie stosować dietę bogatą w karoten. (3, 4)
Witaminy — związki aktywne, które są konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mogą być przeciwutleniaczami i kofaktorami dla różnych enzymów w ciele. Działają także jako katalizatory dla reakcji metabolicznych. Wspierają wszystkie układy w naszym organizmie, a podane na skórę mogą działać na przykład rozjaśniająco, nawilżająco, przeciwzapalnie, regenerująco.
Ekstrakty roślinne w suplementach diety
Ekstrakty roślinne są oczywiście składnikami suplementów diety, a ich rolą jest wsparcie zdrowia, odporności, działanie przeciwzapalne oraz przeciwutleniające, w zależności od właściwości danej rośliny.Ekstrakt z czarnuszki – 20% tymochinonu, działa antyoksydacyjnie i wspiera naturalne mechanizmy obronne skóry
Ekstrakt z czarnuszki standaryzowany na 20% tymochinonu o wskaźniku DER 30:1 to wyciąg o właściwościach:
- przeciwutleniających,
- przeciwzapalnych,
- przeciwgrzybiczych,
- przeciwbakteryjnych.
Ekstrakt z wiesiołka – ekstrakt z wytłoków z nasion wiesiołka Olini, bogaty w polifenole, sprzyja zachowaniu dobrej kondycji skóry
Niewystarczająca ilość kwasu gamma linolenowego (GLA) sprzyja problemom skórnym. Jest to substancja, która rzadko występuje w przyrodzie. Na szczęście możemy ją znaleźć w nasionach wiesiołka, który jest bogaty w NNKT. Zawiera również antyoksydacyjne polifenole. Wpływa na obniżenie cholesterolu, reguluje ciśnienie krwi, ale przede wszystkim ma niezwykle korzystny wpływ na skórę. Może być wykorzystywany w terapii i wsparciu leczenia takich chorób i problemów jak AZS, egzema, trądzik, stany zapalne skóry. Wpływa nawilżająco na skórę, będzie zatem dobrym wsparciem dla osób borykających się z suchą cerą. Warto suplementować go doustnie. (9, 10, 11, 12) Ekstrakt z wiesiołka Olini standaryzowany jest na min. 40%.
Ekstrakt z kurkumy białej – standaryzowany na 95% tetrahydrokurkuminoidów, sprzyja ochronie komórek i zdrowemu wyglądowi skóry
Kurkumina jest substancją o bardzo obszernym, korzystnym działaniu na nasze zdrowie. Działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie, a także immunomodulująco. Wpływa na wiele szlaków sygnałowych w naszym organizmie, wykazując również działanie przeciwnowotworowe. Działa przeciwbakteryjnie, neuroprotekcyjnie, wykorzystywana jest w terapii wielu chorób i dolegliwości. Naturalnie charakteryzuje się intensywnie żółtą barwą. (6, 7, 8) Kurkuma biała to wciąż ten sam gatunek Curcuma longa L., jednak jej kurkuminoidy poddane redukcji chemicznej bądź enzymatycznej stają się bezbarwne (stąd nazwa — kurkuma biała). W ten sposób tetrahydrokurkuminoidy są o wiele bardziej dostępne biologicznie, czego niestety nie można powiedzieć o zwykłych kurkuminoidach.
Ekstrakt z kurkumy białej opatentowany przez firmę Sabinsa zawiera aż 95% tetrakurkuminoidów, a jego wskaźnik DER wynosi 100:1. Oznacza to, że Kurkuma biała C3 Reduct® to wysoce skoncentrowany produkt o bardzo wysokiej zawartości związku aktywnego. Sprzyja ochronie komórek, a także zdrowemu wyglądowi skóry.
Suplement na skórę Olini Duo Complex Skin zawiera trzy standaryzowane ekstrakty roślinne, których celem jest kompleksowe wsparcie skóry.
- Ekstrakt z kurkumy białej (kurkumina) - Curcumin C3 Reduct® standaryzacja 95% tetrahydrokurkuminoidów (THC).
Przeznaczenie: THC to aktywny metabolit kurkuminy. Jest ceniony za silniejsze działanie przeciwutleniające i znacznie lepszą biodostępność niż zwykła kurkumina.
Właściwości dla skóry: zwalcza wolne rodniki, które przyczyniają się do starzenia, oraz działa przeciwzapalnie, wspierając łagodzenie podrażnień i niedoskonałości cery. 2. - Ekstrakt z wiesiołka - standaryzacja: 40% polifenoli.
Przeznaczenie: ten ekstrakt jest źródłem silnych polifenoli, związków o charakterze antyoksydacyjnym.
Właściwości dla skóry: działanie polifenoli wspiera ochronę komórek skóry przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniami środowiskowymi. Choć najczęściej wiesiołek jest kojarzony z kwasem GLA (który jest obecny w fazie olejowej tego suplementu), standaryzacja na polifenole wzmacnia przeciwstarzeniowe i ochronne właściwości całej formuły. - Ekstrakt z czarnuszki siewnej (Nigella Sativa) standaryzacja: 20% tymochinonu (ThQ).
Przeznaczenie: Tymochinon jest głównym aktywnym składnikiem czarnuszki, znanym ze swoich właściwości prozdrowotnych.
Właściwości dla skóry: działa silnie przeciwzapalnie oraz przeciwbakteryjnie. Jego obecność pomaga regulować stany zapalne skóry (np. w przypadku trądziku) i przyczynia się do utrzymania jej zdrowej równowagi mikrobiologicznej, harmonizując procesy zachodzące w skórze.
Skład ekstraktów (THC, polifenole z wiesiołka, tymochinon) skupia się na trzech filarach wsparcia skóry: silnej ochronie antyoksydacyjnej, zmniejszaniu stanów zapalnych oraz ochronie komórkowej.
NOWOŚĆ
Zimnotłoczone oleje i standaryzowane ekstrakty roślinne – synergiczne działanie (kapsułka w kapsułce)
Kwasy GLA (min. 85,5 mg) – wsparcie nawilżenia i wzmocnienie bariery hydrolipidowej
Działanie przeciwzapalne – kompleksowo dobrane antyoksydanty
Innowacyjny suplement diety stworzony z Małgorzatą Lenartowicz (Dietoterapia Lenartowicz)
Jak wybierać i stosować ekstrakty roślinne?
Wybór odpowiedniego ekstraktu roślinnego zależy od tego, jaki cel chcemy osiągnąć. Czy chodzi o zewnętrzną pielęgnację skóry, naturalne wsparcie dla zdrowia, a może aromaterapię?Na co zwrócić uwagę przy zakupie produktów z ekstraktami
Chcesz zaopatrzyć się w produkt na bazie ekstraktu roślinnego? Weź pod uwagę te aspekty:
- wskaźnik DER — im wyższy, tym bardziej skoncentrowany ekstrakt,
- standaryzacja ekstraktu — bardzo ważne,
- jaki rozpuszczalnik zastosowano,
- czy producent jest transparentny,
- wykorzystanie produktu — do spożycia, a może zastosowanie wyłącznie na skórę?
Bezpieczeństwo stosowania, także w ciąży
Nie każdy ekstrakt może być stosowany przez dzieci oraz kobiety w ciąży.
Po pierwsze dlatego, że niektóre zioła i generalnie rośliny nie są wskazane do spożycia czy użytku podczas ciąży — i tutaj nie ma znaczenia jaki typ ekstrakcji zastosowano.
Po drugie, gdy mamy już na oku ekstrakt z roślin, które są bezpieczne w ciąży, to trzeba zwrócić uwagę właśnie na to, jaki rozpuszczalnik był stosowany do ekstrakcji. W ciąży będziemy unikać ekstraktów alkoholowych, ale możemy wykorzystać te wodno - glicerynowe.
Pamiętaj, że ten artykuł nie stanowi porady medycznej. Masz wątpliwości dotyczące stosowania ekstraktów roślinnych? Zapytaj o nie lekarza — w ten sposób zyskasz pewność!
Warto pamiętać, że niektóre ekstrakty służą do stosowania zewnętrznego, inne doustnego — zawsze zwracaj uwagę na to, co wskazuje producent.
Przyszłość i trendy w wykorzystaniu ekstraktów roślinnych
Zainteresowanie naturalnymi ekstraktami roślinnymi wciąż rośnie. Potwierdzeniem może być analiza rynku: w 2019 roku ekstrakty roślinne wypracowały na rynku 23,7 mld USD, natomiast szacunkowo w 2025 roku ta kwota wzrośnie aż do 59,4 mld USD. [dane z 2022] (1) O czym to może świadczyć?- Przede wszystkim coraz więcej osób jest zainteresowane produktami opartymi na naturalnych składnikach.
Rosnące znaczenie naturalnych składników aktywnych
Świadomość konsumentów rośnie, podobnie jak ich oczekiwania względem produktów do pielęgnacji czy suplementacji. Dzisiaj nikt nie lubi kupować “kota w worku”, ani zmagać się z potencjalnymi skutkami ubocznymi syntetycznych związków dodawanych do kosmetyków, żywności.
Ekstrakt roślinny to wyciąg prosto z natury. Do tego takie metody ekstrakcji jak ta, gdzie rozpuszczalnikiem jest CO2 w postaci nadkrytycznej, są bezpieczne dla środowiska. W jakim kierunku może dalej rozwijać się branża ekstraktów roślinnych? Na szczególną uwagę zasługują ekstrakty roślinne stosowane w kosmetyce, ale nie tylko:
- suplementy diety,
- farmacja,
- rolnictwo.
Innowacyjne technologie ekstrakcji i standaryzacji (DER: 30:1, C3 Reduct)
Nowoczesne technologie ekstrakcji oraz standaryzacji ekstraktów roślinnych przyczyniają się do podnoszenia jakości produktów.
Związki aktywne z roślin mogą być ekstrahowane innowacyjnymi metodami, takimi jak ekstrakcja:
- CO2 w stanie nadkrytycznym, o której już wspominaliśmy,
- ultradźwiękami,
- z wykorzystaniem mikrofal,
- cieczą jonową,
- gazami eutektycznymi,
- enzymatyczna.
- Wskaźnik DER pozwala na określenie jak bardzo skoncentrowany jest dany ekstrakt. Na przykład DER 30:1 może oznaczać, że z 30 gramów materiału roślinnego otrzymano 1 gram ekstraktu roślinnego.
- Standaryzacja na określoną ilość zawartości składnika aktywnego: na przykład C3 Reduct® w przypadku kurkuminy białej oznacza, że ekstrakt z korzenia tej rośliny standaryzowany jest aż na 95% tetrahydrokurkuminoidów. Jest to opatentowany przez firmę Sabinsa ekstrakt roślinny. Jest dużo bardziej stabilny i biodostępny, niż zwykły ekstrakt z korzenia kurkumy.
Dzięki nim wiemy, że produkt, który kupiliśmy ma określoną moc substancji aktywnych i jest zawsze taki sam — nie musimy się martwić, że kolejne opakowanie będzie słabsze lub mniej obfite w związki aktywne, na których nam zależy.
Źródła
Zwiń
Rozwiń
https://www.pb.pl/roslinne-ekstrakty-z-farm-przyszlosci-1141980
Szymańska, Renata, and Jerzy Kruk. "Fitosterole-występowanie i znaczenie dla człowieka." Kosmos 56.1-2 (2007): 107-114.
Nowak, Anna. "Fitosterole w codziennej diecie." Postępy Fitoterapii 1 (2011): 48-51.
Wolski, Tadeusz, Agnieszka Najda, and Katarzyna Wolska-Gawron. "Zawartość lipidów i olejku eterycznego oraz właściwości biologiczne nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.)." Postępy Fitoterapii 18.3 (2017): 235-241.
Nurzyńska-Wierdak, R. E. N. A. T. A. "Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych." Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EEE: Horticultura 25.1 (2015): 1-19.
Górka, Mikołaj, et al. "Neuroprotekcyjne działanie kurkuminy i jej potencjalne zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych." Postępy Biochemii 69.1 (2023): 18-25.
Tokarczyk, Wojciech, et al. "POTENCJAŁ DZIAŁANIA KURKUMINY W LECZENIU SYMPTOMÓW DEPRESJI." WSPÓŁCZESNY WYMIAR UZALEŻNIEŃ: 111.
Kuźmińska, Joanna, et al. "Historia i chemia kurkuminy History and chemistry of curcumin."
Janas, Regina, and Mieczysław Grzesik. "Możliwości zastosowania wybranych preparatów biologicznych w ekologicznej uprawie roślin prozdrowotnych." Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 56.3 (2011): 152-157.
Szczesna, M. "Ocena zdrowotna nasion z wiesiolka." Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 44.2-3 (1993): 139-146.
Kaźmierska¹, Agnieszka, and Ewa Gawor. "wpływ oleju z wiesiołka." (2015).
Gąbka, I., et al. "OLEJE ROŚLINNE–ZASTOSOWANIE W PIELĘGNACJI SKÓRY." ІНТЕГРАЦІЯ СВІТОВИХ НАУКОВИХ ПРОЦЕСІВ ЯК ОСНОВА СУСПІЛЬНОГО ПРОГРЕСУ (2021): 173.
mgr inż. Anna Sobol
-
NOWOŚĆZimnotłoczone oleje i standaryzowane ekstrakty roślinne – synergiczne działanie (kapsułka w kapsułce)Kwasy GLA (min. 85,5 mg) – wsparcie nawilżenia i wzmocnienie bariery hydrolipidowejDziałanie przeciwzapalne – kompleksowo dobrane antyoksydantyInnowacyjny suplement diety stworzony z Małgorzatą Lenartowicz (Dietoterapia Lenartowicz)