Niesamowite właściwości czarnuszki

Spis treści:

1. Czarnuszka siewna – co to jest?
2. Czarnuszka damasceńska a siewna
3. Czarnuszka – właściwości nasion
4. Czarnuszka – właściwości lecznicze
5. Czarnuszka nasiona – na co pomaga?
6. Czarnuszka nasiona – na alergie
7. Czarnuszka nasiona – na odchudzanie
8. Czarnuszka – zastosowanie
9. Czarnuszka – jak jeść?
10. Czarnuszka jako przyprawa
11. Napar z czarnuszki
12. Olej z nasion czarnuszki
13. Makuch z czarnuszki
14. Czarnuszka dla dzieci – w jakiej formie najlepsza?
15. Czarnuszka do picia
16. Czarnuszka – przeciwwskazania
17. Czarnuszka w ciąży to dobry pomysł?
18. Czarnuszka – kapsułki czy olej?
19. Czarnuszka – gdzie kupić najlepszej jakości ziarna i olej?

Czarnuszka siewna – co to jest?

Zacznijmy od początku: czym właściwie jest czarnuszka siewna (z łac. Nigella sativa)? Jest to niewielka roślina z rodziny jaskrowatych (do której należą również m.in. tojad, ziarnopłon, mysiurek, jaskier czy rutewnik i miłek). Inaczej bywa również nazywana czarnym kminkiem.

Oryginalnie jej pochodzenie to tereny obecnego Iraku i Turcji, jednak w dzisiejszych czasach można ją spotkać przede wszystkim w krajach basenu Morza Śródziemnego, a także w wielu innych państwach. Co ważne – spotykana jest również w Polsce, gdzie zarówno jest uprawiana, jak i żyje „na dziko”.

Jak wygląda czarnuszka?

Czarnuszka siewna osiąga wysokość między 10 do aż 40 cm. Ma pojedyncze kwiaty wyrastające na szczycie pędów. Jej cechą charakterystyczną jest specyficzna, jasnoniebieska barwa płatków. Owoce czarnuszki siewnej to kilka zrośniętych ze sobą mieszków, a nasiona czarnuszki są czarne i mają mocny, intensywny zapach oraz nieco korzenny smak.

Czarnuszka damasceńska a siewna

Dwie najpopularniejsze odmiany czarnuszki to czarnuszka siewna i damasceńska. Są to pokrewne gatunki roślin, które różnią się przede wszystkim wyglądem. 

Czarnuszka damasceńska to ulubienica ogrodników, którzy sadzą ją w wielu odmianach (nasza ulubiona nazwa to upiornie ciekawa “Miss Jekyll”). Jest wyższa od siewnej, ma też większe i bardziej wonne kwiaty. Chociaż najbardziej znana jest jej niebieska odmiana, można spotkać czarnuszkę damasceńską także w kolorze białym, różowym czy fioletowym. Z tego powodu często trafiają do wiosennych bukietów.

Czarnuszka damasceńska to jednak nie tylko roślina ozdobna, ale i lecznicza. Właściwości nasion czarnuszki damasceńskiej i siewnej są podobne. 

Dlaczego? Ponieważ małe, niepozorne nasiona czarnuszki kryją całe bogactwo właściwości prozdrowotnych, z którego warto czerpać garściami! Na co dokładnie można stosować czarnuszkę i jakie czarnuszka ma właściwości i zastosowanie?

Czarnuszka – właściwości nasion

Na co pomaga czarnuszka? Niesamowitym może wydawać się fakt, jak dużo związków mineralnych oraz witamin mogą posiadać nasiona czarnuszki! Właściwości czarnuszki (a szczególnie nasion czarnuszki) wspierają organizm i są nie do przecenienia. Możemy wymienić tu m.in.:

• Olejki eteryczne zawarte w nasionach, w tym tymochinon — składnik antybakteryjny, przeciwwirusowy i przeciwgrzybiczy, którego działanie potwierdziło wiele badań naukowe 
• selen – będący przeciwutleniaczem, wpływający na tarczycę i układ odpornościowy,
• magnez – odpowiadający za wiele procesów zachodzących w naszym organizmie (jego niedobór przekłada się na wiele nieprzyjemnych objawów jak np. zmęczenie, problemy z koncentracją, skurcze łydek czy drganie powieki),
• wapń – niezbędny do właściwego funkcjonowania organizmu, stanowiący podstawę kości, zębów czy tkanki łącznej i uczestniczący w procesie krzepnięcia krwi,
• cynk – istotny dla zachowania pięknych włosów, skóry i paznokci, pomagający w walce z trądzikiem,
• potas – elektrolit biorący udział w procesach budowy aminokwasów i białek w naszym organizmie, kontroluje pracę mięśni,
• sód – odpowiedzialny za rozkład wody w naszym organizmie i utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej (tzw. pH),
• żelazo – składnik hemoglobiny – jego niedobór może prowadzić do anemii, jest również niezwykle istotny dla kobiet w ciąży,
• witaminę A – która wspomaga proces gojenia się ran, a także wpływa na stan naszej skóry, paznokci i wzroku,
• witaminy B1, B3, B6 – witaminy z grupy B są o tyle istotne dla naszego organizmu, że są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, a także wytwarzania czerwonych krwinek,
• biotynę – wspomagającą piękny i zdrowy wygląd włosów i skóry,
• witaminę E – przeciwutleniacz, który chroni nas przed działaniem tzw. wolnych rodników,
• witaminę F– wpływającą na kondycję skóry, zapobiegającą procesom starzenia się

Tabela 1. Skład chemiczny ziaren czarnuszki siewnej z uwzględnieniem wybranych składników.

Czarnuszka – właściwości lecznicze

Właściwości lecznicze czarnuszki siewnej są wręcz nieopisane! Na przykład stosowanie czarnuszki może pomóc w przypadkach wielu chorób i być świetnym uzupełnieniem codziennej diety, wsparcia dla zdrowia, a może nawet wspierać leczenie. Na co pomaga czarnuszka? Olej z czarnuszki - właściwości lecznicze - jakie są?

W medycynie tradycyjnej ziarna czarnuszki stosowane są w różnych schorzeniach (także tych alergicznych): astmie, egzemie, AZS (atopowe zapalenie skóry), cukrzycy. O czarnuszce mówimy, że ma właściwości antybakteryjne, pozwalające zwalczać choroby, ale też, że działa immunomodulująco.

Właśnie z tego powodu Pan Tabletka mówi, że jest wprost zakochany w czarnuszce. Nasz ekspert ceni związki bioaktywne czarnuszki, w tym wymieniony wyżej tymochinon i poleca go zarówno osobom z osłabioną odpornością, jak i alergikom. 

Wiele osób chwali ją jako sprzymierzeńca w chorobach autoimmunologicznych (poczytajcie o oleju z czarnuszki na atopowe zapalenie skóry!), przy wzmacnianiu układu odpornościowego oraz wsparcia w infekcjach górnych dróg oddechowych, ponieważ badania wykazały, że czarnuszka działanie antybakteryjne, odkażające.

Czarnuszka powszechnie jest znana z tego, iż korzystnie wpływa na wątrobę, nerki oraz układ trawienny, obniża poziom cukru we krwi i ciśnienie krwi. Popularne jest stosowanie oleju z nasion czarnuszki przy problemach skórnych, takich jak np. trądzik, łuszczyca, a także egzema czy atopowe zapalenie skóry, które może znacznie poprawić stan skóry.

Nasiona czarnuszki mogą doskonale wzbogacić naszą codzienną dietę o cenne elementy, takie jak kwasy omega 3 i kilkanaście witamin.

Moc nasion czarnuszki ceniona jest jako pomoc w łagodzeniu objawów alergii, astmie oraz przewlekłych chorobach płuc, cukrzycy typu II oraz insulinooporności.

Oczywiście, jak zawsze w takim przypadku, trzeba kontynuować leczenie i nie należy odstawiać przyjmowanych leków bez konsultacji lekarskiej, na rzecz sięgania po naturalne środki!

Czarnuszka nasiona – na co pomaga?

Podsumowując, wiele osób chwali czarnuszkę za jej dobroczynne działanie lecznicze i wsparcie zdrowia, i za to, że może wspierać odporność. Wśród którego można wyróżnić pozytywne działanie na:

• choroby płucne,
• problemy skórne,
• choroby układu trawiennego,
• infekcje,
• choroby autoimmunologiczne,
• ciśnienie krwi,
• wzmocnienie układu odpornościowego,
• poziom cukru we krwi,
• objawy alergii.

Czarnuszka na alergie

Alergia to nadmierna, nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na czynniki z otoczenia. W jej wyniku powstają stany zapalne — np. skórne w atopowym zapaleniu skóry, czy w błonach śluzowych, jak w przewlekłych katarach. Czarnuszka dla alergika działa dwutorowo. Czarnuszka świetnie sprawdzi przy objawach alergii - zjednej strony tymochinon ma moc wyregulować reakcję immunologiczną, z drugiej wesprzeć leczenie stanu zapalnego. 

Czarnuszka na odchudzanie

Współczesne badania pozwalają twierdzić, które dla Olini zebrał Łódzki Uniwersytet Medyczny, udowadniają, że stosowanie czarnuszki podczas diet sprzyja większej utracie kilogramów podczas diety niskotłuszczowej. 

Po dwóch miesiącach takiej diety + regularne stosowanie oleju ok. 5 ml oleju dziennie, uzyskano średni spadek masy ciała ok. 5 kg, czyli około 2 kg więcej niż u osób niepijących oleju z czarnuszki. 

Czarnuszka – zastosowanie

Skoro wiemy już, że nasiona czarnuszki potrafią pomóc na wiele różnych dolegliwości i znamy już jej właściwości prozdrowotne i wpływ na leczenie różnych chorób, warto przyjrzeć się kwestii tego, jak można zastosować czarnuszkę na co dzień w naszym życiu, wzmocnić odporność i zadbać o zdrowie.

Przede wszystkim warto wiedzieć, że czarnuszka świetnie sprawdzi się w kuchni, jak i w… łazience! Znajduje ona szerokie zastosowanie i może być wykorzystywana tak samo do gotowania i spożywania, jako składnik wielu dań, jak i – w kosmetyce, w formie olejku pielęgnacyjnego.

Olejek z czarnuszki wykorzystywany jest jako dodatek do kosmetyków (np. kilka kropel dodanych do balsamu, maski do włosów, produktów bazowych przy samodzielnej produkcji kremu itp.) czy po prostu solo, jako zamiennik innego kosmetyku (np. odżywki do paznokci nakładanej bezpośrednio na płytkę paznokcia czy jako olej do włosów).

Czarnuszka – do czego się ją stosuje?

Nasiona czarnuszki w kuchni

Czy można jeść surowe nasiona czarnuszki? Można! Nasiona czarnuszki genialnie smakują z wszelkiego rodzaju wytrawnymi wypiekami — chlebem, bułkami i ciastem francuskim. Wykorzystacie je, piekąc paszteciki z pieczarkami czy kapustą. Pasuje także do mięs, zwłaszcza dziczyzny. 

Nasiona czarnuszki świetnie prezentują się także na pokrojonych w plastry i polanych octem balsamicznym pomidorach z bazylią i mozzarellą. 

Warto podkreślić, że ze względu na bardzo intensywny smak, nie każdy będzie chciał jeść czarnuszkę solo lub w dużych ilościach. Kluczowe może okazać się tutaj odpowiednie skomponowanie posiłków i takie połączenie składników spożywczych z czarnuszką, aby wydobyć jej aromat, a jednocześnie nie przesadzić z ostrością.

Czarnuszka – jak jeść?

Jak jeść czarnuszkę oprócz stosowania jej jako przyprawy? By ukryć ostry smak oleju i zachęcić maluchy do jego picia z kieliszka, łyżeczki czy strzykawki do syropu, Pan Tabletka poleca Rubinowy miodek, czyli mieszankę oleju z czarnuszki z cytryną, sokiem malinowym i miodem. Więcej pomysłów na to, jak podawać czarnuszkę dzieciom. 

Jakie są rozwiązania? Czarnuszkę, a dokładnie zmielone nasiona czarnuszki lub całe, można stosować np. jako:

• dodatek do wypieków, choć raczej nie słodkich – chleba, bułek,
• dodatek do sałatek, zwłaszcza warzywnych, choć osoby eksperymentujące w kuchni mogą polubić ją również w wersji z sałatką owocowo-warzywną, zwłaszcza latem,
• składnik dań mięsnych, np. pieczeni,
• dodatek do serów – na rynku można znaleźć gotowe sery z czarnuszką, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby samodzielnie ją dodać do ulubionego sera, np. na deskę serów,
• składnik twarożku – w połączeniu ze świeżym szczypiorkiem nada twarożkowi charakteru,
• posypka do kanapek, np. na pomidora czy ogórka,
• składnik smoothie i koktajli – jest to wersja dla tych osób, które niekoniecznie przepadają za ostrością czarnuszki i wolą ten smak czymś „zatuszować” i złagodzić,
• składnik muesli na śniadanie.

Czarnuszka jako przyprawa - do czego stosować?

Jednym z najpopularniejszych zastosowań czarnuszki, a dokładniej mówiąc nasion czarnuszki, jest stosowanie czarnuszki w kuchni jako przyprawy. Zalety czarnuszki jako przyprawy to m.in.:

• ostry, wyrazisty smak – dzięki niemu danie zyskuje mocny charakter; dzięki swojej ostrości może poniekąd zastąpić pieprz czarny lub chilli, więc sprawdzi się u osób, które przypraw tych nie lubią bądź nie tolerują w swojej diecie,
• wyrazisty zapach – czuć go zwłaszcza w wypiekach, np. jako posypka na chleb, któremu dodaje niezapomnianego aromatu,
• małe nasiona czarnuszki mają prostą formę użycia – są więc idealne jako posypka.\

Warto wiedzieć, że czarnuszka jako przyprawa najczęściej występuje w formie suszonej lub mielonej. Dzięki temu można dostosować formę do swoich potrzeb i preferencji (pamiętając o tym, że jeśli wybierzemy większe ziarenka, ich przegryzienie dostarczy o wiele intensywniejszych doznań smakowych niż zmielone nasiona – może być to szczególnie istotne w przypadku dzieci lub osób, które nie lubią aż tak ostrych smaków).

Czarnuszka mielona – zastosowanie

Polecamy Wam zmielone nasiona czarnuszki, zwłaszcza do wypieku chleba oraz produkcji domowych serów podpuszczkowych z niepasteryzowanego mleka krowiego. 

Czarnuszka ziarna – ile dziennie można spożywać?

Podobno wystarczy 10 nasion czarnuszki dziennie, by zobaczyć jej korzystny wpływ na zdrowie. 

Do produkcji 1 l oleju, potrzeba aż 10 kg nasion czarnuszki. To prawdziwa bomba bioaktywnych składników dla zdrowia, odporności i zmniejszenia objawów alergii.

Napar z czarnuszki – jak zrobić?

Czarnuszkę można przyjmować także w postaci bioaktywnego naparu. Wystarczy do tego jedna łyżeczka mąki z czarnuszki lub rozgniecionych nasion. Należy zalać je wodą i gotować przez około 10 min, po czym odcedzić. Druga technika to zalanie mączki wrzątkiem na 20 min. 

Olej z czarnuszki

Jedną z form spożywania czarnuszki jest włączenie do naszej diety oleju z czarnuszki. Zachowuje on wszystkie jej właściwości zdrowotne, a jednocześnie jest nieco delikatniejszy i ma łatwiejszą formę podania. Olej z czarnuszki można spożyć zarówno na łyżce, jak i dolać do sałatki, polać pomidora czy skropić nim chleb zamiast masła.

Właściwości oleju z czarnuszki

Warto wiedzieć, że olej z czarnuszki jest znanym specyfikiem kuchni ajurwedyjskiej. Ajurweda to wschodnia wiedza o życiu mająca tysiące lat, cechująca się naturalnym, holistycznym podejściem do zdrowia i funkcjonowania naszego organizmu.

Stawia na naturalne składniki spożywcze, balansowanie potraw, cenne właściwości zdrowotne przypraw i olejków. Równocześnie pomaga w lepszym poznaniu siebie, uspokojeniu myśli, odnalezieniu równowagi w życiu. Wykorzystuje również ziołolecznictwo i niektóre metody niekonwencjonalne.

Tzw. kuchnia ajurwedyjska to kuchnia Azji zachodniej, dbająca przede wszystkim o dobre trawienie i zdrowie naszych jelit. Nie jest skomplikowana – stawia raczej na proste, ale dobrze skomponowane składniki. Istotne jest w niej również to, że powinniśmy dostosować naszą dietę do indywidualnych potrzeb naszego organizmu.

Regularne stosowanie oleju z czarnuszki jest cenione przez kuchnię ajurwedyjską, przede wszystkim dzięki bogactwu składników odżywczych. W Ajurwedzie cenione są także olejki eteryczne, a olejki eteryczne zawarte w czarnuszce są mało znane – tymochinon – składnik olejku eterycznego czarnuszki, poza niewątpliwą zaletą, jaką jest możliwość aromaterapii, olejek z czarnuszki ma również właściwości bakteriobójcze.

Warto przy tym pamiętać, aby sięgać po olej z czarnuszki tłoczony na zimno. Proces tłoczenia na zimno polega na tym, iż w trakcie wydobywania oleju z rośliny nie może być przekroczona temperatura ponad 40 stopni.

Dodatkowo ważna jest również odpowiednia temperatura przechowywania oleju oraz staranna selekcja i dobór ziaren do tłoczenia. Dzięki temu olej z czarnuszki zachowuje maksimum wartości odżywczych.

Makuch z czarnuszki, co to jest i jakie ma zastosowanie?

Makuch czarnuszki to efekt uboczny tłoczenia oleju z czarnuszki siewnej. Makuchy albo inaczej kołacze, czy kuchy stanowią pozostałość po produkcji oleju, która pozostaje bardzo bogata w składniki. Z tego powodu wykorzystuje się ją w diecie zwierząt roślinożernych, by także one mogły cieszyć się jej antybakteryjnym, przeciwgrzybicznym i stymulującym odporność działaniem. 

Czarnuszka dla dzieci – w jakiej formie najlepsza?

Łyżeczka oleju z czarnuszki ma tyle składniki odżywczych, w tym cennego tymochinonu, co około 3 dużych łyżek nasion czarnuszki siewnej. Olej z czarnuszki dla dzieci będzie więc świetnym sposobem, by czerpać odporność z natury. 

Czarnuszka do picia

Oczywiście olej z czarnuszki jest tak samo świetny w dbaniu o zdrowie, nie tylko w stosowaniu zewnętrznym, ale również wewnętrznym. Czarnuszka do picia pomaga redukować objawy alergii, sprawdza się także w leczeniu osób cierpiących na astmę.

Czarnuszka w formie oleju – ile dziennie można spożywać?

Dlaczego olej z czarnuszki jest najkorzystniejszym ze sposobów, by czerpać garściami z bioaktywnych składników zamkniętych w czarnych nasionach czarnuszki? 

Dietetyk Karolina Gawrońska poleca olej z czarnuszki w następujących ilościach:

1-3 rok  - ¼ do ½ łyżeczki

Po 3 roku życia - ½ do 1 łyżeczki

Dorośli - 1 łyżka 

Olej z nasion czarnuszki (źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych) można pić prosto z łyżeczki, z kieliszka lub strzykawki do syropków pozwalającej na precyzyjne dawkowanie. W przypadku oleju z czarnuszki ochrona przed obróbką termiczną jest nawet bardzo wskazana! Oleju z czarnuszki używa się do dań na zimno lub schłodzonych.

Ważne: czarnuszki nie poleca się dzieciom poniżej 12 miesiąca życia oraz kobietom w ciąży.

Osoby dorosłe mogą spożywać 1 łyżkę dziennie. U dzieci powyżej 3. roku życia właściwa będzie porcja od ½ do jednej łyżeczki. Oleju z czarnuszki nie należy podawać dzieciom do 12 miesiąca życia. Dzieci w przedziale wiekowym 1-3 mogą spożywać olej w dawce między ¼ a ½ łyżeczki dziennie.

Czarnuszka – przeciwwskazania

Ze względu na brak badań w tej grupie wiekowej, nie zaleca się stosowania czarnuszki siewnej u dzieci w pierwszym roku życia. 

Czy można spożywać olej z czarnuszki w ciąży?

Trzeba przede wszystkim pamiętać, że czarnuszka stosowana w ciąży może dać działania niepożądane, ponieważ część substancji aktywnych w niej zawartych mogą wywołać skurcze. Dlatego też kobiety spodziewające się dziecka nie powinny jej spożywać. Jest to jednak jedyne przeciwwskazanie. Dla pozostałych osób czarnuszka z pewnością świetnie się sprawdzi i każdy znajdzie w niej zastosowanie odpowiednie dla siebie.

Czarnuszka w ciąży to dobry pomysł?

Olej z czarnuszki zawiera bioaktywne składniki, które mogą przyczynić się do pojawienia się skurczy macicy, co stanowi zagrożenie dla ciąży. Z tego powodu lekarze odradzają jej stosowanie przez 9 miesięcy ciąży. 

Czarnuszka – skutki uboczne spożywania

Jeśli nie jesteście w ciąży, zażywanie czarnuszki nie powoduje żadnych poważnych skutków ubocznych. Czasami po spożyciu czarnuszki może pojawić się uporczywe odbijanie się czy mdłości.

Czarnuszka – kapsułki czy olej?

Picie Oleju z czarnuszki w płynie daje pełną kontrolę nad jakością spożywanego oleju. Znana jest bowiem dokładna data wytłoczenia oleju, jego krótka data przydatności. Oficjalnie dostępne są dane potwierdzające wysoką zawartość tymochinonu w oleju z czarnuszki Olini. 

Macie pewność, że Olej nie był magazynowany, bo trafił w wasze ręce około 2 do 5 dni po wytłoczeniu. Żadne ze znanych nam kapsułek nie dają tej pewności, a co więcej leżą na półkach, poza lodówką miesiącami. Więcej na temat “czarnuszka kapsułki czy olej”. 

Czarnuszka – gdzie kupić najlepszej jakości ziarna i olej?

Po czarnuszkę w ziarnach i bogaty w składniki bioaktywne zimnotłoczony olej kierujcie się do sklepu Olini (czarnuszka cena). W ofercie małej, rodzinnej olejarni znajdują się zarówno ziarenka od sprawdzonych dostawców, jak i olej z czarnuszki w wersji dla dzieci, dla dorosłych oraz olej dla serca, stanowiący idealny miks oleju z czarnuszki z olejem lnianym.