Algi - właściwości i zastosowanie

Rodzaje alg

Jeden z najczęściej stosowanych podziałów uwzględnia barwę alg. Zgodnie z nim wymienia się następujące rodzaje glonów:

• Czerwone (krasnorosty) – występują głównie w morzach. Charakterystyczną czerwoną barwę zawdzięczają dwóm związkom: fitofikoerynie i fikocyjaninie.
• Zielone (zielenice) – są organizmami jednokomórkowymi lub wielokomórkowymi żyjącymi w różnych środowiskach wodnych. Zawierają chlorofil, który nadaje im zieloną barwę. 
• Brązowe (brunatnice) – należą do alg morskich wielokomórkowych. Żyją w chłodnych wodach na całym świecie – również w Morzu Bałtyckim. Niektóre z nich tworzą duże skupiska (tzw. podwodne lasy).

Zastosowanie alg w przemyśle zdrowotnym

Algi są źródłem wielu cennych składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu:

• aminokwasów,
• lipidów,
• witamin,
• składników mineralnych,
• polisacharydów,
• poliamidów,
• antyoksydantów.

Ze względu na tak bogaty skład znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle zdrowotnym. Wykorzystuje się je do produkcji suplementów diety, leków OTC (które można kupić bez recepty) oraz żywności funkcjonalnej. 

Produkty, które mają je w składzie są dostępne w różnych postaciach: kapsułek, tabletek i liofilizatów. Poza tym algi sprzedawane są w formie sproszkowanej. Dzięki temu można dodawać je do koktajli, smoothie, jogurtów, owsianek itd. 

Zastosowanie alg w kosmetyce

Właściwości glonów są wykorzystywane również w kosmetyce. Kosmetyki z algami są polecane do pielęgnacji różnych typów cery: suchej, dojrzałej, mieszanej i tłustej. Tak szerokie zastosowanie wynika z tego, że algi zawierają składniki wykazujące zdolność do:

• regulowania wydzielania sebum;
• hamowania rozwoju bakterii; 
• ograniczania tworzenia się zaskórników i zmian trądzikowych;
• łagodzenia stanu zapalnego (który obserwowany jest w przebiegu różnych chorób dermatologicznych m.in. trądziku pospolitego, łojotokowego zapalenia skóry);
• pobudzania procesu odbudowy składników NMF – naturalnego czynnika nawilżającego, który zapewnia skórze ochronę przed szkodliwymi czynnikami z zewnątrz, odpowiedni poziom nawilżenia i elastyczność;
• wzmacniania tzw. włókien podporowych skóry, czyli kolagenu i elastyny;
• przyspieszania proces regeneracji skóry.

Jednym słowem systematyczne używanie kosmetyków z algami pomaga utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia i elastyczności skóry. Chroni ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, opóźnia proces starzenia i wspomaga leczenie chorób dermatologicznych.

Algi kosmetyczne wykorzystywane są nie tylko w pielęgnacji skóry twarzy, ale i ciała. Składniki w nich zawarte (m.in. laminaryna i flukoidyna) wspomagają walkę z cellulitem i rozstępami. 

Algi - bogactwo składników odżywczych

Większość, bo około 30-50% suchej masy alg stanowią węglowodany – głównie polisacharydy. Jednym z nich jest kwas hialuronowy, który znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle zdrowotnym i kosmetyce. Zapobiega utracie wody z naskórka, opóźnia proces starzenia się skóry, przyspiesza proces gojenia się ran, wzmacnia stawy, a także łagodzi stany zapalne.

Innym ważnym składnikiem alg są białka, które stanowią około 7-15% suchej masy glonów. Są to przede wszystkim metaloproteiny i glikoproteiny, zawierające aminokwasy egzogenne. Organizm ludzki nie jest w stanie wyprodukować ich samodzielnie, dlatego trzeba dostarczać je z zewnątrz (w postaci żywności, suplementów diety). Osoby, które jedzą produkty będące źródłem białka zwierzęcego mają z tym mniejszy problem. Z kolei wegetarianie czy weganie muszą szukać aminokwasów egzogennych w produktach roślinnych (co nie zawsze jest łatwe). Jednym z takich produktów mogą być algi morskie, które są bogatym źródłem dobrze przyswajalnego białka.

Glony morskie są również dobrym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych m.in.: 

• alfa-linolenowego (ALA), eikozapentaenowego (EPA) i dokozaheksaenowego (DHA) z rodziny omega-3;
• linolowego (LA) i gamma-linolenowego (GLA) z rodziny omega-6;

Głównym źródłem kwasów EPA i DHA są tłuste ryby morskie. W związku z tym glony do jedzenia, które zawierają EPA i DHA mogą być dobrym zamiennikiem ryb dla osób, które ich nie jedzą. Cenne właściwości alg wynikają także z obecności licznych witamin i składników mineralnych. Są one dobrym źródłem:

• witaminy A,
• witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, B9, B12),
• witaminy C,
• witaminy D,
• witaminy E,
• żelaza,
• cynku,
• jodu,
• potasu,
• magnezu,
• manganu.

Ponadto zawierają polifenole o silnych właściwościach przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych, a także związki o działaniu antybakteryjnym. 

Korzyści zdrowotne alg

Dlaczego warto włączyć algi do jadłospisu, przyjmować je w formie suplementów diety lub oleju z alg do picia? Lista korzyści zdrowotnych jest długa. 

1. Po pierwsze algi morskie to bogate źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, których organizm ludzki nie jest w stanie wyprodukować samodzielnie. Są to związki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i nerwowego, a także właściwego rozwoju mózgu i siatkówki oka u dzieci. Ponadto kwasy EPA i DHA odgrywają ważną rolę w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i schorzeń neurodegeneracyjnych. 
2. Po drugie glony morskie są źródłem aminokwasów egzogennych, witamin i składników mineralnych, których niedobór zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Może prowadzić m.in. do osłabienia odporności, niedokrwistości z niedoboru żelaza, skurczów mięśni, pogorszenia pamięci i koncentracji.
3. Po trzecie algi to doskonałe źródło antyoksydantów. Są to związki, które chronią komórki przed szkodliwym działaniem nadmiaru wolnych rodników (do ich powstawania predysponują różne czynniki m.in. życie w zanieczyszczonym środowisku, stres, palenie papierosów). Dzięki temu opóźniają proces starzenia i chronią przed chorobami (m.in. sercowo-naczyniowymi).

Przykłady popularnych alg do spożycia

Oto przykłady popularnych alg morskich do jedzenia wraz z wybranymi sposobami ich podawania:

• wakame: dodatek do sałatek warzywnych, zupy miso;
• kelp: stosowany jako przyprawa w proszku (np. jako zamiennik soli);
• kombu: dodatek do wolno gotujących się zup, gulaszów i roślin strączkowych;
• nori: najbardziej znane jest nori w płatkach, które służy do sporządzania sushi;

Poszczególne glony różnią się smakiem, dlatego najlepiej metodą prób i błędów szukać swojego ulubionego gatunku. Jeśli nie uda się go znaleźć można stosować glony w innej formie: suplementów diety lub oleju z alg do picia.

Suplementy z algami

Suplementy diety zawierają różne rodzaje glonów. W związku z tym przy zakupie warto kierować się indywidualnymi potrzebami. Osobom, które nie jedzą ryb i chcą wdrożyć suplementację kwasów DHA i EPA polecane są przede wszystkim suplementy diety z olejem ekstrahowanym z mikroalg Schizochytrium sp. To mikroskopijne jednokomórkowe organizmy morskie, które produkują znaczne ilości kwasu DHA. 

Olej z alg

Inną propozycją jest czysta postać oleju ekstrahowanego z mikroalg Schizochytrium sp., który jest dostępny w ofercie Olini. Jest to produkt 100% wegański. Ze względu na wysoką zawartość kwasu DHA stanowi wegańską alternatywę dla tranu. 

Co więcej, olej z alg 40% DHA został przygotowany nie tylko z myślą o zdrowiu, ale i środowisku naturalnym. Do jego produkcji wykorzystuje się mikroalgi uprawiane w kontrolowanych akwakulturach. Taki sposób pozyskiwania oleju jest przyjazny dla środowiska, ponieważ nie ingeruje w ekosystem naturalny morza i chroni bazę pokarmową ryb. 

1. Jękot, Barbara, et al. "Algae preparations as a source of beneficial healthy substances." Medicina Internacia Revuo 106.27 (2016): 4-10.
2. Kępska, Dominika, and Łukasz Olejnik. "Algi–przyszłość z morza." Chemik 68.11 (2014).
3. Muszyńska, Bożena, et al. "Właściwości prozdrowotne węglowodanów występujących w algach." Farm. Pol 72 (2016): 2-13.
4. Zdrojewicz, Zygmunt, Bartosz Bieżyński, and Piotr Krajewski. "Czy warto jeść algi." Borgis–Medycyna Rodzinna (2018): 72-79.