Miód nektarowy - co to znaczy i czym się wyróżnia?

Spis treści:

1. Co to jest miód nektarowy?
2. Miód nektarowy – rodzaje
3. Wykwintne miody nektarowe – co jeszcze warto spróbować?
4. Właściwości miodu nektarowego
5. Miód spadziowy czy nektarowy - co wybrać?

Co to jest miód nektarowy?

Miody nektarowe, jak wskazuje nazwa – powstają z nektaru kwiatów, w odróżnieniu od miodów spadziowych, których najważniejszym składnikiem są wydzieliny owadów (tj. spadź - technicznie niestrawione związki cukru) (1). Nektarniki znajdują się w dnie kwiatowym. Im większa wydajność nektarowa kwiatów, tym większe zainteresowanie pszczół danym gatunkiem. To powód, dla którego pszczoły najchętniej odwiedzają rośliny określane jako miododajne (a w praktyce mające dużą wydajność nektarową, a także pyłkową). Z jednego kwiatu (dojrzałego) pszczoła pozyskuje kilka miligramów nektaru. Do wyprodukowania 1 kg miodu potrzeba nektaru średnio z 2 do 8...mln kwiatów.

Miód nektarowy – rodzaje

Miody nektarowe najprościej można podzielić na wielokwiatowe oraz gatunkowe, oparte na bazie głównego, konkretnego gatunku rośliny. Oczywiście trzeba zdać sobie sprawę, że w tych drugich znajdują się domieszki z nektaru innych kwiatów. Miody gatunkowe mają jednorodny, określony smak, zapach, konsystencję, barwę i zbliżony skład chemiczny. Z oczywistych powodów są bardziej jednorodne od miodów wielokwiatowych. Różnorodność miodów gatunkowych, krajowych i egzotycznych jest ogromna (2). Miody nektarowe – popularne gatunki:

• Miód gryczany – zalicza się do miodów dla smakoszy. Ma specyficzny, wyrazisty smak – lekko piekący i „drapiący” w podniebienie. Barwa jest ciemna (herbaciana lub brunatna), a konsystencja gęsta (gruboziarnista po krystalizacji). Wydziela żywiczny zapach. W porównaniu z innymi miodami nektarowymi ma m.in. wyższą zawartość witaminy C i zawiera dużo flawonoidów (w tym rutynę). Pozyskiwanie nie jest łatwe ze względu na krótki czas kwitnienia gryki i tym samym niższą efektywność pszczół. Stąd cena jest zazwyczaj trochę wyższa.

• Miód lipowy – uchodzi za jeden z najsmaczniejszych miodów o smaku słodkim, lekko pikantnym, z lekką nutą goryczy. Kwiat lipy jest wyczuwalny. Barwa jest jasnożółta do bursztynowej, z zielonkawym odcieniem. Po krystalizacji ma gruboziarnistą konsystencję i kremową barwę. Jest zalecany do spożywania jako naturalny antybiotyk.

• Miód akacjowy – ma najrzadszą konsystencję z krajowych gatunków. Ma delikatny smak i bardzo jasną barwę (kremową lub prawie bezbarwną). Częściej od innych miodów jest wykorzystywany do sporządzania dań, deserów i wypieków.

• Miód rzepakowy – smak jest osobliwy – słodki z nutą goryczki. Ma barwę jasnożółtą, po krystalizacji przebarwia się na kremowo lub biało. Zapach jest słabo wyczuwalny. Szybko krystalizuje. To niskokaloryczny miód, czasem wykorzystywany jako zamiennik dla cukru (3).

Wykwintne miody nektarowe – co jeszcze warto spróbować?

Jednym z najbardziej wyszukanych i pożądanych produktów pszczelich jest miód wrzosowy. Zalicza się do najczystszych gatunkowo miodów nektarowych. Jest trudny do pozyskania (mała ilość surowca) i tym samym mało dostępny. To bomba odżywcza. Ma nietypową galaretowatą konsystencję. Smak jest wyrazisty, ostry i lekko ziołowy. 

Jedną z nielicznych zalet wszechobecnej w polskim krajobrazie, inwazyjnej nawłoci kanadyjskiej jest wysoka miododajność kwiatów. Miód nawłociowy zdobywa popularność. Ma kwaskowatosłodki smak, a barwę jasnożółtą do jasnobursztynowej. Szybko krystalizuje się. Po krystalizacji staje się jaśniejszy i mętnieje (to naturalny proces). 

Ponadto warto spróbować m.in. miodu faceliowego, rozmarynowego, koprowego, a także miodów z dodatkami. Z gatunków egzotycznych szczególnie cenione są: miód Makadamia, miód manuka (niesmaczny, lecz stosowany w celach leczniczych) oraz miód rewarewa.

Właściwości miodu nektarowego

Miody nektarowe są mieszaniną węglowodanów, które stanowią ok. 75% składu. Oprócz tego zawierają witaminy, sole mineralne, barwniki (głównie karotenoidy), kwasy organiczne (najwięcej miody o kwaskowatym posmaku) enzymy i inne związki aktywnie czynne.

Skład i proporcje poszczególnych składników nieco różnią się w zależności od gatunku, a nawet regionu czy warunków uprawy (w przypadku pozyskiwania nektaru z plantacji). Istnieje jednak wiele cech wspólnych dla całej grupy, w szczególności dotyczy to potencjalnych właściwości leczniczych.

1. Miód nektarowy wspomaga leczenie po wystąpieniu infekcji, działa również zapobiegawczo.
2. Ma m.in. właściwości antybakteryjne i antywirusowe.
3. Wspomaga odporność (miód na odporność). Dlatego jest uważany za naturalny antybiotyk.
4. Oprócz tego wspomaga organizm w innych obszarach, np. w schorzeniach dróg oddechowych, przy dolegliwościach układu pokarmowego i chorobach układu krwionośnego.
5. Regularne spożywanie miodu poprawia ogólną kondycję organizmu (4).
6. Miód ma zastosowanie w kosmetyce. Odżywia skórę i nawilża skórę, zmniejsza podrażnienia i rozjaśnia cerę.

Miód spadziowy czy nektarowy - co wybrać?

Miód nektarowy różni się od spadziowego nie tylko pochodzeniem składników, lecz także zawartością cukrów i innych związków. Niezależnie od gatunku jest zazwyczaj bardziej słodki.

Natomiast smakosze miodu spadziowego za argument podają „leśny” aromat i lekko żywiczny posmak. O ile zawartość ogólna cukrów jest zbliżona, miód nektarowy ma więcej glukozy i sacharozy niż miód spadziowy. Miód spadziowy z reguły ma wyższą zawartość witamin z grupy B i aminokwasów. Miody nektarowe krystalizują szybciej, chociaż czas krystalizacji zależy głównie od gatunku miodu, a w drugiej kolejności od warunków przechowywania.

Dlatego miody nektarowe i spadziowe są różne, mają różnorodne zastosowanie, różnią się w pewnym stopniu właściwościami. Czy jednak trzeba decydować się na jeden konkretny rodzaj, czy gatunek? Najlepiej próbować różnych miodów, a następnie zawęzić listę do tych ulubionych.