Burak to nasz polski superfood, a zakwas z buraków to jeden z najgenialniejszych, naturalnych sposobów wspierania odporności. Jest on coraz częstszym elementem diety wielu z Was. W naszej rodzinnej olejarni znajdziesz świeży, niefiltrowany, niepasteryzowany zakwas buraczany, który zachowuje pełnię swoich naturalnych właściwości, a do tego przyjemnie smakuje i ma piękny, rubinowy kolor! Jaki zakwas z buraków wybrać? Jak pić zakwas z buraków? Czy zakwas buraczany można pić na czczo? Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące właściwości kiszonych buraków.
Spis treści:
- Czym jest zakwas buraczany?
- Zakwas z buraków — wartości odżywcze i skład
- Właściwości zdrowotne zakwasu z czerwonych buraków
- Zakwas z buraka — działanie i zastosowanie
- Dawkowanie zakwasu buraczanego — ile dziennie można go wypić?
- Przeciwwskazania i skutki uboczne zakwasu z buraków czerwonych
- Jak zrobić dobry zakwas z kiszonych buraków? Sprawdzony przepis od Olini
Czym jest zakwas buraczany?
Zakwas z buraków uzyskamy poprzez ukiszenie buraków czerwonych w odpowiedniej ilości wody, z dodatkiem konkretnych składników, takich jak sól i przyprawy. Kiszenie to proces odbywający się przy pomocy bakterii kwasu mlekowego (probiotycznych). Choć bakterie z reguły kojarzą nam się negatywnie, to te w produktach kiszonych nie powinny! Są to drobnoustroje, żyjące z nami w symbiozie. Dzięki temu, że my dajemy im dom w postaci jelit, one odwdzięczają nam się, wspierając nasze zdrowie (głównie poprzez wzmocnienie układu odpornościowego).
Zakwas z buraków swoje właściwości zawdzięcza jednak nie tylko bakteriom probiotycznym. Znajdziemy w nim również związki naturalnie występujące w burakach. Są to m.in. barwniki betalainowe. Nadają one zakwasowi nie tylko pięknego, rubinowego koloru, ale są także prawdziwą bombą właściwości prozdrowotnych.
Zakwas z buraków — wartości odżywcze i skład
Zakwas z buraków jest bogaty w wiele cennych składników odżywczych, takich jak witamina C, żelazo, magnez, potas, fosfor i witamina B6. Te składniki są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i wspierają odporność. Nie od dziś wiadomo, że buraki czerwone są bardzo zdrowe: zawierają sporo witamin, składników mineralnych, związków organicznych i przeciwutleniaczy, w tym przede wszystkim:
- witaminy z grupy B i kwas foliowy,
- witaminę C, A, E, K,
- wapń, żelazo, magnez, potas,
- przeciwutleniacze (betanina).
Zakwas z buraków do picia jest tak magicznym napojem, że posiada więcej witaminy B i C niż same produkty, z których go przygotowano! Nie posiada natomiast szczawianów, z powodu których sok z buraka nie może być przyjmowany codziennie — fermentacja zwyczajnie je eliminuje. Zawiera w sobie również związki betalainowe, które są antyoksydantami. Antyoksydanty możemy porównać do wojowników, walczą one bowiem ze szkodnikami w naszym organizmie – wolnymi rodnikami. Wolne rodniki to cząstki, których jeśli jest za dużo w naszym organizmie, mogą przyczynić się m.in. do powstawania chorób serca.
Właściwości zdrowotne zakwasu z czerwonych buraków
Kiszenie warzyw na zimę to jedna z najzdrowszych metod przetwarzania żywności, która pozwala cieszyć się właściwościami warzyw przez długi czas. Kwas mlekowy sprawia, że żywność doskonale się konserwuje. Ukiszone buraki są naturalnym sposobem na wiele dolegliwości – na przykład na złe poranne samopoczucie po intensywnym wieczorze. Ponadto wzmacniają naszą odporność i wspomagają prawidłowe funkcjonowanie jelit. Zakwas z kiszonych buraków ma silniejsze działanie niż sok z tych surowych warzyw. Najczęściej kojarzy się jako podstawowy składnik barszczu czerwonego domowej roboty, tymczasem to drogocenne źródło witamin, minerałów oraz naturalnych antyoksydantów:
- betanina — likwiduje stany zapalne, zwalcza bakterie, wirusy i grzybicę,
- remedium na anemię — pity na czczo zwiększa przyswajalność żelaza,
- obniża cholesterol,
- witaminy i antyoksydanty — poprawiają ogólny stan zdrowia ciała, włosów, skóry, paznokci,
- właściwości oczyszczające jelita — profilaktyka chorób układu pokarmowego i krwionośnego (wzmocnienie naczyń krwionośnych),
- niski indeks glikemiczny.
Poprawia funkcjonowanie układu trawiennego
Zakwas z buraków jest źródłem probiotyków, które pomagają utrzymać zdrową florę bakteryjną jelit. Regularne spożywanie zakwasu z buraków może pomóc w poprawie funkcjonowania układu trawiennego, zwłaszcza w przypadku problemów z zaparciami lub niestrawnością.
Wspiera układ krążenia
Zakwas z buraków zawiera składniki, które mogą wspierać zdrowy układ krążenia. Przede wszystkim, dzięki wysokiej zawartości potasu, może pomagać w regulacji ciśnienia krwi. Ponadto obecność żelaza i magnezu w zakwasie z buraków może przyczynić się do poprawy ogólnego stanu zdrowia układu krążenia.
Pomaga w obniżaniu ciśnienia
Sok buraczany zawiera nitrozaminy, które obniżają ciśnienie tętnicze. Zakwas buraczany również je ma, ale fermentacja sprawia, że ich zawartość ulega zmniejszeniu. Dodatkowo kiszone produkty, jak już wcześniej zostało wspomniane, zawierają sól. Sól niestety, nie jest mile widzianym produktem w diecie osób z nadciśnieniem, ponieważ spożywana w nadmiarze przyczynia się do wzrostu ciśnienia tętniczego.
W przypadku nadciśnienia sok z buraków wydaje się być lepszym rozwiązaniem niż zakwas. Z drugiej strony sok, nie zawiera bakterii probiotycznych, które znajdziemy w zakwasie. Jak więc jednocześnie skorzystać z prozdrowotnych właściwości zakwasu oraz soku z buraków? W przypadku nadciśnienia tętniczego najlepszym rozwiązaniem jest picie tych dwóch produktów na zmianę! Wtedy z obu z nich wyciągniesz najwięcej korzyści prozdrowotnych.
Wspomaga walkę z tarczycą
Produkty będące źródłem bakterii probiotycznych, takie jak zakwas, są jak najbardziej mile widziane w diecie osób z niedoczynnością tarczycy. Coraz więcej nowinek ze świata nauki wskazuje na związek tej choroby ze stanem flory jelitowej. Jod to pierwiastek niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Jego wchłanianie następuje w jelicie cienkim. W przypadku każdego składnika pokarmowego nie tylko ważne jest, ile dostarczymy go razem z pożywieniem, ale również efektywność jego przyswojenia przez organizm. Okazuje się, że skład flory jelitowej może wpływać na efektywność wchłaniania jodu, dlatego warto o nią dbać każdego dnia.
Zakwas z buraka — działanie i zastosowanie
W przeciwieństwie do soku z buraków (obecność szczawianów), zakwas buraczany można pić codziennie. Zakwas z buraka ma kwaśny, dość wytrawny smak wynikający z obecności czosnku, liścia laurowego i ziela angielskiego. Spożywamy go zawsze na zimno i na surowo. Nie podgrzewamy, a jeśli dodajemy go do zup, to w ostatniej chwili, po lekkim ostudzeniu. Dzieciom, które nie są przekonane do wyrazistych smaków, można rozpuścić porcję zakwasu w owocowym soku lub dosłodzić miodem.
Dawkowanie zakwasu buraczanego — ile dziennie można go wypić?
Dawkowanie zakwasu jest zależne od wieku. Związane jest to z obecnością soli w kiszonkach. Zapotrzebowanie na sód dla dzieci i dorosłych jest różne, dlatego różna będzie zalecana ilość zakwasu na dzień.
Dawki dziecięce
Zastanawiasz się, ile zakwasu z buraka dla dziecka poniżej 1 roku życia będzie odpowiednie? Śpieszymy z wyjaśnieniami. Niemal każdy zdaje sobie sprawę, że dzienne zapotrzebowanie na sód pokrywa 1 łyżeczka soli (ok. 5 g). Jednak mniej powszechna jest wiedza na temat tego, że u dzieci te wartości są o wiele mniejsze. Zacznijmy od niemowląt. Według najnowszych zaleceń dzieci do 1 roku życia nie powinny dostawać dosalanych potraw w ogóle.
Z drugiej strony, podczas rozszerzania diety, warto dziecko zaznajamiać z różnymi smakami, w tym ze smakiem kwaśnym, który jest charakterystyczny dla zakwasów. Z tego powodu niektórzy eksperci twierdzą, że raz na jakiś czas, dzieci poniżej 1 roku życia mogą otrzymać produkty kiszone. Smak zakwasu można pokazać dziecku poprzez zamoczenie w nim łyżki i podanie jej dziecku do oblizania.
Dzieciom powyżej 1 roku można spokojnie zacząć wprowadzać zakwas z buraków do diety. Teoretycznie 150 ml zakwasu z buraka jest bezpieczne, ponieważ zawiera tyle soli, ile wynosi dzienne zapotrzebowanie rocznego dziecka. Pamiętaj jednak, że dziecko w ciągu dnia przyswoi sól nie tylko z zakwasu, ale również z wielu innych produktów spożywczych. Jak więc z jednej strony ograniczyć spożycie soli, a z drugiej strony móc się cieszyć z mocy dobroczynnych bakterii, zawartych w zakwasie buraczanym?
Odpowiedzią na to jest potraktowanie zakwasu tak jak suplementu diety, czyli włączenie go do diety w małych ilościach. Jeśli chodzi o dzieci od 1 do 3 roku życia, to mogą one dostawać zakwas w ilości 1 kieliszka (25 ml). Natomiast w przypadku starszych dzieci w wieku 4-12, to dawkowanie zakwasu z buraka może wynosić już 2 kieliszki (50 ml).
Ile dziennie dla młodzieży i dorosłych?
U dzieci powyżej 12 roku życia zapotrzebowanie na sód jest takie same jak u osób dorosłych. W związku z tym, jeśli chodzi o zakwas buraczany, dawkowanie dla młodzieży i dorosłych może być nieco większe i wynosi 100 ml (literatka). Dorośli i starsze dzieci mogą skorzystać z naszej szklaneczki Olini, która pozwoli szybko i precyzyjnie odmierzyć odpowiednią dla wieku dzienną ilość zakwasu z buraków. To także dobry sposób na dokładny pomiar ile ml zakwasu buraczanego zostało wypite, a ile czeka na później, co jest przydatne, zwłaszcza jeśli trudno Wam namówić domowników do wypicia całości. Zakwas można podawać jako zdrowotny szot, na łyżeczce, w miarce lub w strzykawce do leków.
Jak długo można pić kwas z buraków?
Jeśli chcemy zachować zdrowie, to zdrową dietę powinniśmy trzymać przez całe życie. Powinna być ona urozmaicana o różne produkty spożywcze — tylko w ten sposób będziemy w stanie dostarczyć naszemu organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Nie można jednoznacznie odpowiedzieć, na pytanie, jak długo można pić kwas z buraków. Choć ma on wiele właściwości zdrowotnych, to nie jest lekarstwem, które należy zażywać w określonych ilościach, w określonym czasie. Dlatego potraktuj zakwas buraczany jako stały element zbilansowanej diety i wplataj go do niej na przemian z innymi warzywami.
Przeciwwskazania i skutki uboczne zakwasu z buraków czerwonych
Zakwas z buraków czerwonych to zdrowy napój, który może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Jednak, jak każdy produkt, również i on może mieć pewne przeciwwskazania i skutki uboczne. Sprawdź, czy któreś z doskwierających Tobie dolegliwości znajdują się na tej liście.
Refluks, zgaga oraz zapalenie i wrzody żołądka
Choć zakwas z buraków ma wiele korzyści dla zdrowia, istnieją pewne przeciwwskazania. Jeśli chorujesz na refluks, zgagę oraz zapalenie i wrzody żołądka, to powinieneś zachować ostrożność w piciu zakwasu buraczanego. Szczególnie jeśli Twoja choroba jest w stanie zaostrzenia. Wszelkie kwaśne i kiszone potrawy pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Jest to stan, którego unikamy, ponieważ sprzyja on zaostrzeniu objawów choroby. W przypadku zapalenia trzustki sytuacja jest podobna. Dieta powinna być oparta na zasadach diety lekkostrawnej, która wyklucza produkty kwaśne takie jak zakwas.
Czy oznacza to, że jeśli zmagasz się z powyższymi dolegliwościami, to musisz całkowicie zrezygnować z zakwasu z buraków? Niekoniecznie. W przypadku refluksu i zgagi, reakcja organizmu na dany pokarm jest sprawą indywidualną. To, co jednej osobie szkodzi, drugiej niekoniecznie. Możesz spróbować wypić zakwas buraczany w małej ilości np. na 1 łyżce i sprawdzić jak Twój organizm na niego zareaguje.
Choroby nerek
Jeśli chodzi o wszelkiego rodzaju kiszonki, w tym zakwas buraczany, przeciwwskazania do ich spożywania stanowią choroby nerek. Nieodzownym elementem kiszonek jest sól. Sól jest źródłem sodu, którego zawartość w przewlekłej niewydolności nerek należy kontrolować. Niesprawne nerki nie są w stanie skutecznie usuwać nadmiaru sodu z organizmu, a to może prowadzić do zatrzymywania wody w organizmie, obrzęków oraz rozwoju nadciśnienia.
W przypadku kamicy nerkowej także należy zachować dozę ostrożności przy spożywaniu kiszonek. Tutaj powodem również jest sód, którego nadmiar sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych. Oprócz soli w kamicy szczawianowo-wapniowej należy ograniczyć szczawiany — niestety buraki są ich źródłem. Co prawda, w porównaniu do soku z buraków, szczawianów w zakwasie z buraka jest zdecydowanie mniej, ponieważ są one rozkładane podczas procesu kiszenia. Pamiętajmy, że jednak mimo wszystko warto zachować ostrożność.
Ciąża i karmienie piersią? Brak przeciwwskazań!
Oczywiście ciąża nie jest chorobą, ale postanowiliśmy wspomnieć o niej parę słów, ponieważ wiele Pań zadaje nam pytanie o bezpieczeństwo zakwasu w ciąży. Buraki są źródłem kwasu foliowego i żelaza – składników pokarmowych, o których zawartość w ciąży należy dbać. Dlatego jak najbardziej kobiety w stanie błogosławionym mogą włączyć zakwas do diety! W razie jakichś wątpliwości warto jednak skontaktować się z lekarzem.
Uważaj jednak na domowy zakwas buraczany! Jeśli nie masz wprawy w jego przygotowywaniu, to eksperymenty zostaw na czas po ciąży. W domu nie jesteśmy stanie zachować całkowicie sterylnych warunków podczas przygotowywania zakwasu — dlatego często pojawia się w nim pleśń. Pleśń ma działanie teratogenne, co oznacza, że może powodować uszkodzenia płodu.
Jak zrobić dobry zakwas z kiszonych buraków? Sprawdzony przepis od Olini
Aby przygotować zakwas z buraków, wystarczy woda, buraki i odpowiednie przyprawy. Niby proste, ale... za to, czy zakwas buraczany się uda, odpowiadają jakość i czystość składników, a także proces kiszenia buraków bez udziału tlenu. W warunkach domowych często nie udaje się zrobić dobrego zakwasu, ze względu na brak dostępu do czystych ekologicznie buraków i odpowiedniej wody. Nie bez znaczenia pozostaje także sama technika przygotowania, która wymaga odpowiedniej wprawy i konsekwencji, no i sprawdzonej przez lata receptury na zakwas z buraków. Szukasz sprawdzonego przepisu na zakwas z buraków? Zobacz nasz przepis na zakwas buraczany do picia.
Zakwas z buraków jest tradycyjnie wykorzystywany do przygotowania barszczu czerwonego. Można go użyć jako naturalnego środka zakwaszającego, który nada barszczowi charakterystycznego smaku i koloru. Wystarczy dodać około pół szklanki zakwasu do gotującej się zupy z buraków i pozostałych składników barszczu. Należy pamiętać, że zakwas z buraków jest kwaśny, więc należy dostosować ilość według preferencji smakowych.
Sok z kiszonych buraków, barszcz kiszony, zakwas z buraków do picia, zakwas buraczany — znajdziecie wiele produktów, których receptury oparto o proces kiszenia buraków. W przypadku niektórych fermentacja przyspieszona została dodatkiem octu, który zabija cenne składniki kiszonek. Wiele z nich przeszło także proces pasteryzacji. Niestety, także obróbka termiczna sprawia, że buraki tracą barwę i tym samym zakwas buraczany traci większość swoich składników odżywczych. Czasami słabej jakości zakwas możecie poznać po kolorze; tylko ten w 100% naturalny zakwas buraczany (tylko z buraków) będzie miał rubinową barwę i na szklance pozostawi lekką, rubinową poświatę. Ale od tego też są wyjątki! Np. niektórzy zakwas z buraków robią na gorącej solance, wówczas kolor zakwasu może być brązowy, ale zapach i smak pozostają takie same. Kolejnym wyjątkiem jest nasz Zakwasik, który z powodu obecności pietruszki, może zmienić kolor nawet na brązowy.
Zakwas z buraków Olini to żywy, niepasteryzowany, w 100% naturalny napój probiotyczny, powstający w trakcie naturalnej fermentacji. Produkujemy go małymi partiami, na zamówienie, gwarantując 3-miesięczny okres przydatności do spożycia. Taki zakwas buraczany posiada intensywny, rubinowy kolor, świadczący o dużej zawartości najważniejszego składnika: betaniny — antyoksydantu likwidującego wolne rodniki, stany zapalne i grzybice, zwalczającego wirusy i bakterie. W składzie naszego zakwasu z buraków nie znajdziecie też sztucznych barwników, konserwantów i polepszaczy.
Autorka:
Justyna Ćwierz
Dyplomowany dietetyk. W swojej codziennej pracy prowadzi konsultacje dietetyczne, podczas których pomaga pacjentom zmienić ich nawyki żywieniowe. Autorka strony Dietetyczna Mapa, na której dzieli się pomysłami na pyszne i zbilansowane posiłki.
